chilli 04 września 2012 Patentowanie programów komputerowych - część II

KONWENCJA MONACHIJSKA

Omawiając problematykę możliwości patentowania programów komputerowych należy skupić się na Konwencji Monachijskiej, a konkretniej na art. 52 ust.2 lit.c in fine KPE (Konwencja Monachijska z 1973 roku). Otóż zgodnie z brzmieniem tegoż przepisu za wynalazki nie uważa się programów komputerowych. Nie jest to jednak unormowanie kategoryczne. Bowiem w art. 52 ust. 3 postanowienia ust. 2 unormowano zakaz patentowania programów "jako takich" . Europejski Urząd Patentowy (dalej jako EUP) dość swobodnie interpretuje art. 53 ust. 2 KPE, udzielając tysięcy patentów zarówno na programy komputerowe, jaki i na algorytmy. Zatem mając na względzie powyższe można stwierdzić, że jest w zasadzie możliwe patentowanie programów komputerowych. Głównym problemem w odniesieniu do tej kwestii jest techniczny charakter tego typu rozwiązań, który jest niezbędny w przypadku wynalazków patentowanych. Powszechnie przyjmuje się, iż warunek ten będzie spełniony, jeśli program komputerowy wywołuje techniczny skutek, który wykracza poza normalne fizyczne interakcje pomiędzy programem a komputerem. Taki techniczny skutek zgłaszanego rozwiązania winien służyć przezwyciężeniu określonego problemu technicznego. Jednocześnie podczas badania bierze się pod uwagę zarówno elementy techniczne, jak i te nietechniczne łącznie. Zatem kluczowe znaczenie w przypadku patentowania programów komputerowych będzie miało stwierdzenie technicznego charakteru. Jednakże sam fakt stosowania programu przez komputer nie może implikować technicznego charakteru. Wynika to z tego, że gdyby przyjąć takie właśnie założenie wówczas każdy program komputerowy mógłby zostać objęty ochroną patentową. EUP dopuścił zatem patentowania wynalazków, których realizacja odbywa sie za pośrednictwem komputera. Konieczne jest wyraźne zaakcentowanie, iż w sytuacji opatentowania rozwiązania, na które składa się również program komputerowy, jest on chroniony patentem tylko w zakresie zastosowania w ramach zgłoszonego rozwiązania. Tymczasem ochrona patentowa nie rozciąga się na inne zastosowania programu, bowiem jak już wspomniano ochrona nie dotyczy programu komputerowego "jako takiego".

Jak wskazuje praktyka orzecznicza EUP przez wynalazek realizowany przy użyciu komputera rozumie się rozwiązania odnoszące się do komputerów, sieci komputerowych, a także innych sterowanych programami urządzeń, jeżeli zgłoszony do opatentowania wynalazek w swojej części nowej, nieoczywistej i stosowalnej zawiera zastrzeżenia realizowane przy pomocy programu komputerowego, a zwłaszcza sterowniki czy innego rodzaju programy odpowiadające za techniczne działanie urządzenia (wywołując efekt techniczny), np. zarządzanie zasobami komputera przez ich alokację na dysku, kontrola procesów przemysłowych (komputerowo sterowanych), ale także metoda wyświetlania określonego zbioru informacji na określonej części monitora.

Ta dość liberalne podejście EUP w kwestii obejmowania ochroną programów komputerowych nie zostało jednak potwierdzone w rewizji KPE. Nadto Parlament Europejski 6.7.2005 roku odrzucił przytłaczającą ilością głosów projekt dyrektywy w sprawie zdolności patentowej wynalazków urzeczywistnianych za pomocą komputera. Akt ten przewidywał właśnie objęcie ochroną wynalazków realizowanych przy użyciu komputera. Co należy jednak rozumieć przez takie wynalazki? Według definicji zawartej w projekcie, termin ten oznacza wynalazki, których wykonanie zakłada użycie komputera, sieci komputerowej lub innego urządzenia nadającego się do oprogramowania, które w treści wcale nie muszą odnosić się do programów komputerowych.Oczywiście wynalazek taki powinien reprezentować właściwy wkład techniczny. Poza tym podkreślono, iż wykluczono patentowanie programu nie związanego z konkretnym urządzeniem. Bowiem wówczas mielibyśmy do czynienia jedynie z algorytmem, a zatem z tworem całkowicie abstrakcyjnym pozbawionym technicznego charakteru, a co za tym idzie niepatentowalnym. Jak przewidywała dyrektywa, państwa miały zostać zobowiązane do zagwarantowania żeby wynalazki realizowane przy użyciu komputera podlegały opatentowaniu w sytuacji jeśli spełniają przesłanki patentowlaności - nowość, poziom wynalazczy oraz przemysłową stosowalność Przy czym ta ostania przesłanka jest utożsamiana z wniesieniem przez taki wynalazek wkładu technicznego. A zatem wkład techniczny jest elementarnym wymogiem stawianym przed tego typu wynalazkiem. I tak można stwierdzić, iż pomysł zawierający program komputerowy, który wnosi wkład techniczny niewynikający w oczywisty sposób ze stanu techniki, jest czymś więcej niż tylko programem „jako takim” w rozumieniu art. 52 ust. 2 i 3 konwencji monachijskiej, a zatem może podlegać opatentowaniu. Projekt dyrektywy wykluczał, zatem możliwość patentowania wynalazków, których realizacja odbywa się w separacji od urządzenia (maszyny) za pośrednictwem, którego ma być wykonywany[1]. Dyrektywa ta budziła w praktyce wiele wątpliwości. Dlatego też, jak już było o tym mowa, została słusznie odrzucona przez Parlament Europejski, który jednocześnie tym działaniem wyraził swoją dezaprobatę wobec dość liberalnej polityki EUP odnoszącej się do patentowania programów komputerowych[2],[3].