Można udzielić pracownikowi urlopu w wymiarze wyższym niż kodeksowy, jeżeli wynika to z zapisów w dokumentach wewnątrzzakładowych jak np. w Regulaminie pracy.
Zgodnie z obowiązującym stanowiskiem Sądu Najwyższego pracownik nabywa prawo do kolejnego urlopu wypoczynkowego z dniem 1 stycznia danego roku mimo, że pozostając w stosunku pracy nie przepracował w tym roku kalendarzowym ani jednego dnia w związku z pobieraniem świadczenia rehabilitacyjnego ( Uchwała SN z dnia 4 kwietnia 1995 r., I PZP 10/95).
Zobacz:
Wniosek pracownika o udzielenie urlopu wypoczynkowego - wzór
Plan urlopów
Zgodnie z dyspozycją zawartą w treści art. 163 par. 1 K.p. urlopy pracownicze powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników a także konieczność zapewnienia normalnego toku pracy. Planem urlopów nie obejmuje się urlopu „na żądanie”, który jest udzielany na podstawie art. 167[2] K.p. Jeżeli pracodawca nie stosuje planu urlopów, wtedy w myśl art. 163 par. 1[1] K.p. termin wypoczynku powinien ustalić w porozumieniu z pracownikiem.
Sprawdż:
Kwestia urlopu na żądanie
Z planu urlopów wyłączony jest urlop „na żądanie” pracownika. Prawo do niego wynika z przepisu art. 167[2] K.p. Ustawodawca wskazuje, że: pracodawca jest obowiązany udzielić na żądanie pracownika i w terminie przez niego wskazanym nie więcej niż 4 dni urlopu w roku kalendarzowym. W orzecznictwie (wyrok SN z dnia 15 listopada 2006 r., I PK 128/06 , OSNP 2007 nr 23-24, poz. 346) podniesiono, że wniosek o udzielenie urlopu „na żądanie” powinien być zgłoszony najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia, „(...) jednak do chwili przewidywanego rozpoczęcia pracy przez pracownika według obowiązującego go rozkładu czasu pracy”. Sąd podkreślił: „Regulamin pracy albo przyjęta u pracodawcy praktyka zakładowa (zwyczaj) mogą przewidywać późniejsze zgłoszenie wniosku o udzielenie urlopu <>”. Co do zasady pracodawca nie może odmówić udzielenia pracownikowi niniejszego urlopu. Może to zrobić jedynie w sytuacjach dla niego wyjątkowych. Potwierdził to Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 2009 r. , II PK 123/09) : „Obowiązek udzielenia urlopu »na żądanie« nie jest bezwzględny, a pracodawca może odmówić żądaniu pracownika ze względu na szczególne okoliczności, które powodują, że jego zasługujący na ochronę wyjątkowy interes wymaga obecności pracownika w pracy”. Pracodawca nie jest zatem obowiązany uwzględniać wszystkich wniosków urlopowych pracowników. Niektórym z nich może wiec odmówić udzielenia urlopu w dogodnym dla nich terminie i zaproponować inny wolny termin.
Zobacz:
Pracownica powraca z urlopu macierzyńskiego
Wyjątek stanowi tutaj urlop wypoczynkowy dla pracownicy powracającej z urlopu macierzyńskiego oraz od 1 stycznia 2010 r. po wykorzystaniu przez nią dodatkowego urlopu macierzyńskiego (art. 182 [1] K.p.). W świetle wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2001 r., I PKN 590/00 (OSNAPiUS 2003, nr 14, poz. 336): „ Pracodawca nie jest związany wnioskiem pracownika zawierającym propozycję terminu udzielenia mu urlopu wypoczynkowego. Jest jednak związany takim wnioskiem pochodzącym od pracownicy, która urodziła lub ma urodzić dziecko i chciałaby skorzystać z urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim”. Co istotne, nie może być żadnej przerwy pomiędzy zakończeniem urlopu macierzyńskiego /dodatkowego urlopu macierzyńskiego a rozpoczęciem urlopu wypoczynkowego zaległego ( o ile pozostał) i całego urlopu za rok bieżący (art. 153 par. 2 K.p.): Rozdział I Urlopy wypoczynkowe
Wzór wniosku:
Wniosek o wypoczynek bezpośrednio po urlopie macierzyńskim/ dodatkowym urlopie macierzyńskim - wzór
Samowolne udanie się na urlop
Pracownik nie może samowolnie udać się na urlop. Musi uzyskać zgodę swojego pracodawcy. Nie może np. złożyć w wniosku urlopowego i następnego dnia do pracy już nie przyjść. Potwierdza to wyrok Sądu Najwyższego z dnia 13 maja 1998 r., I PKN 99/98 (OSNAPiUS1999 nr 10, poz. 331): „Przy braku planu urlopów wypoczynkowych samo złożenie wniosku o udzielenie urlopu nie usprawiedliwia nieobecności pracownika”. W takiej sytuacji nieobecność pracownika w pracy jest nieusprawiedliwiona i pracodawca może rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika. Powodem będzie tutaj naruszenie podstawowych obowiązków pracowniczych.
Urlop wypoczynkowy w okresie wypowiedzenia
Pracodawca w okresie biegnącego wypowiedzenia stosunku pracy może udzielić pracownikowi urlopu wypoczynkowego zaległego oraz bieżącego w wymiarze proporcjonalnym do okresu zatrudnienia (art. 167[1] K.p.).
Czy urlop wypoczynkowy może przepaść ?
Urlop wypoczynkowy pracownika nie przepada. Przedawnia się po 3 latach, od dnia jego wymagalności (art. 291 par. 1 K.p.). Zgodnie z treścią znowelizowanego z dniem 1 stycznia 2012 r. art. 168 Kodeksu pracy urlopu niewykorzystanego terminie ustalonym zgodnie z art.163 należy pracownikowi udzielić najpóżniej do dnia 30 września następnego roku kalendarzowego; nie dotyczy to części urlopu udzielanego zgodnie z art.167[2] (urlop "na żądanie" pracownika).
Sprawdż:
Zaległy urlop wypoczynkowy - do kiedy należy wykorzystać ?
Zobacz także:
Dodatkowy urlop wypoczynkowy dla osoby niepełnosprawnej
Podstawa prawna:
- art. 154[2], art. 155[1], art. 163 par. 3, art. 168 Kodeksu pracy
Stan prawny na 30 września 2012 roku
