Zobaczmy przepisy
W świetle art. 133 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice są zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych względem dziecka, które nie jest w stanie utrzymać się samodzielnie.
Zobacz także:
Wygaśnięcie obowiązku alimentacyjnego - kiedy?
Uchylenie obowiązku alimentacyjnego - dorosłe dziecko zaniedbuje naukę
W sytuacji podanej w pytaniu wystąpiło bezpodstawne wzbogacenie uprawnionego do alimentów. Syn posiadał bowiem wyuczony zawód, świadczył pracę oraz pobierał alimenty egzekwowane przez komornika z wynagrodzenia za pracę jego ojca. Zgodnie z art. 405 Kodeksu cywilnego kto bez podstawy prawnej uzyskał korzyść majątkową kosztem innej osoby, obowiązany jest do wydania korzyści w naturze.
Sprawdż:
TYTUŁ V BEZPODSTAWNE WZBOGACENIE
… i stanowisko Sądu Najwyższego
W Uchwale Składu 7 Sędziów SN z dnia 16 listopada 1954 r., (I CO 41/54) mającej moc zasady prawnej czytamy:
1. „Zobowiązany wyrokiem lub umową do świadczeń alimentacyjnych wynikających z przepisów ustawy może dochodzić zmniejszenia tych świadczeń lub ograniczenia czasu ich trwania także za okres poprzedzający wytoczenie powództwa, jeżeli w tym okresie zaszły okoliczności usprawiedliwiające jego żądanie”.
2. „Dla oceny zasadności takiego żądania miarodajny jest jednak całokształt okoliczności istniejących w dacie wyrokowania, a dotyczących uprawnień i obowiązków alimentacyjnych obu stron.
W szczególności:
(.....) b) gdy uprawniony otrzymał alimenty za okres objęty sporem powództwo, o którym wyżej mowa, może być uwzględnione tylko o tyle, o ile zobowiązanemu służyłoby prawo żądania zwrotu za płaconych kwot na podstawie przepisów o niesłusznym wzbogaceniu.
3. „Zmniejszenia lub ograniczenia czasu trwania świadczeń alimentacyjnych dochodzić można tylko powództwem (...). Jeżeli świadczenie alimentacyjne zostało już wykonane, żądanie zwrotu takiego świadczenia (...) służy dopiero po uprawomocnieniu się wyroku uwzględniającego wyżej wymienione powództwo”.
Z uzasadnienia:
"(...) dłużnikowi, który uzyskał orzeczenie ograniczające lub uchylające jego obowiązek alimentacyjny ustalony prawomocnym wyrokiem, służy (...) roszczenie o zwrot dokonanych świadczeń, jeżeli wierzyciel został nimi wzbogacany. (...) ograniczenie lub uchylenie obowiązku alimentacyjnego następuje wprawdzie już na skutek zmiany odnośnych przesłanek materialnych, jednak skuteczność prawną zyskuje dopiero przez uchylenie prawomocnego wyroku zasądzającego alimenty, który aż do tej chwili zachowuje moc obowiązującą i na skutek tego tamuje uznanie materialnych skutków zmiany. Toteż dopiero z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia uwzględniającego powództwo o uchylenie lub ograniczenie obowiązku alimentacyjnego odpada podstawa prawna rat alimentacyjnych pobranych ponad miarę zakreśloną uchyleniem lub ograniczeniem i dopiero z tą chwilą służy żądanie zwrotu tych świadczeń (...)".
Dwie drogi wyjścia
W postępowaniu cywilnym można żądać od syna zwrotu nadpłaty alimentów z tytułu bezpodstawnego wzbogacenia. Powyższe wynika z treści art. 410 par. 2 Kodeksu cywilnego. : "Świadczenie jest nienależne, jeżeli ten, kto je spełnił, nie był w ogóle zobowiązany lub nie był zobowiązany względem osoby, której świadczył, albo jeżeli podstawa świadczenia odpadła ...".
Można również spróbować porozumieć się z synem bez ingerencji sądu. Jest to kwestia dobrej woli i właściwego zrozumienia sprawy.
Podstawa prawna:
- art. 133 Kodeksu Rodzinnego i opiekuńczego,
- art. 405, art. 410 par. 2 Kodeksu cywilnego
Stan prawny na 18 lutego 2013 roku
