Alimenty jako obowiązek dostarczania środków utrzymania, a w miarę potrzeby także środków do wychowania (obowiązek alimentacyjny) obciążające krewnych w linii prostej i rodzeństwo, zdefiniowane zostały w art. 128 k.r.o.[1]. Jednym z podstawowych założeń polskiego prawa rodzinnego jest obowiązek wzajemnego wspierania się członków rodziny, skonkretyzowany w przepisach o prawach i obowiązkach małżonków (art. 23-30 k.r.o.), przed i po rozwodzie (art. 60-61 k.r.o.), rodziców wobec dzieci (art. 133 § 1, art. 135 § 2 k.r.o.) oraz w przepisach regulujących obowiązki alimentacyjne członków rodziny względem innych krewnych (art. 128-132 k.r.o.). W praktyce społecznej najbardziej doniosłe są obowiązki rodziców względem ich dzieci w zakresie utrzymania i wychowania"[2].
Orzekanie obowiążku łożenia na dziecko na podstawie ww. przepisów w praktyce najczęściej występuje wraz z określeniem osoby, która jest podmiotem uprawnionym do otrzymywania alimentów. Jeśli owa osoba jest małoletnia, co wiąże się z ograniczoną zdolnością do czynności prawnych, sąd poleca przekazywanie świadczeń do rąk przedstawiciela ustawowego. Problem stwarza sytuacja, w której podmiot uprawniony osiąga pełnoletność (art. 10. § 1. k.c.[3]). Powstaje wówczas sprzeczność pomiędzy brzmieniem tytułu wykonawczego, a rzeczywistym stanem prawnym.
Sąd Najwyższy w dniu 16 kwietnia 1997r. w składzie 7 sędziów (III CZP 14/77, OSNCP 1977/7 poz. 106) podjął w uchwałę, w której wyjaśnił kwestię osoby uprawnionej do odbioru alimentów: "W przypadku uzyskania przez uprawnionego pełnoletności z zachowaniem prawa do dalszej alimentacji wypłata świadczenia może nastąpić wyłącznie do jego rąk. Zdarzenie to nie wymaga stwierdzenia orzeczeniem sądu opiekuńczego i dlatego do wykazania legitymacji do osobistego odbioru świadczeń wystarczą odpowiednie dokumenty stanu cywilnego."
Uchwała ta dotyczy spraw, w których sąd rodzinny określił osoby uprawnione do odbierania świadczeń alimentacyjnych w imieniu małoletniego. Jednakże istnieje ewentualność, iż przedstawiciel ustawowy, do rąk, którego polecono je przekazywać będzie próbował dochodzić roszczeń korzystając z organów egzekucji, dla których orzeczenie będzie tytułem wykonawczym, przy czym nie zbadają one zasadności tej części, ponieważ nie przysługuje im takie uprawnienie. Aby uniknąć tejże sytuacji należy zwrócić się do sądu, który nałożył obowiązek aliemntacyjny z wnioskiem o zmianę orzeczenia w części dotyczącej przekazywania alimentów.
Konkludując - osoba, na której ciązy obowiązek alimentacyjny może przekazywać świadczenia bezpośrednio do rąk dziecka, które uzyskało pełnoletność oraz pełną zdolność do czynności prawnych, lecz w celu uniknięcia "nieprzyjemności" z przyczyn wyłącznie formalnych, winna się onna zwrócić do sądu opiekuńczego o zmodyfikowanie orzeczenia w taki spodób aby odpowiadało stanowi faktycznemu i prawnemu.
Przypisy:
[1] Ustawa z dnia 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Dz. U. z 1964r., nr 9, poz. 59,
[2] Uchwała pełnego składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z dnia 16 grudnia 1987 r., III CZP 91/86 (OSNCP 1988, nr 4, poz. 42),
[3] Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, Dz.U. z 1964r., nr 16, poz. 93,
