Instytucja wskazana w tytule, oparta na porozumieniu oskarżyciela z oskarżonym, ma na celu znaczne skrócenie postępowania karnego w określonych sytuacjach. Potocznie zwana, dobrowolnym poddaniem się karze jest nie tylko korzystna dla osoby, która popełniła przestępstwo i chce jak najszybciej zakończyć sprawę, lecz również dla organów ścigania, które skuteczniej i w bardziej racjonalny sposób mogą zwalczać drobną przestępczość.
Zgodnie z art. 335. § 1 Kodeksu postępowania karnego, prokurator może umieścić w akcie oskarżenia wniosek o wydanie wyroku skazującego i orzeczenie uzgodnionych z oskarżonym kary lub środka karnego za występek zagrożony karą nieprzekraczającą 10 lat pozbawienia wolności bez przeprowadzenia rozprawy, jeżeli okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości, a postawa oskarżonego wskazuje, że cele postępowania zostaną osiągnięte.
Aby zaistniała możliwość skorzystania z ww. regulacji muszą zostać spełnione łącznie następujące przesłanki:
- okoliczność popełnienia przestępstwa nie budzi wątpliwości (tj. wina, sprawstwo podejrzanego i wreszcie zaistnienie samego czynu; przyznanie się do winy nie jest jedynym z elementów, które muszą zostać spełnione chociaż dobrowolne poddanie się karze w tym trybie może stanowić ekwiwalent przyznania się[1]).
- przestępstwo musi być występkiem zagrożonym karą nieprzekraczającą 10 lat pozbawienia wolności (przykładowo można tu wymienić : art.155 kk, art.207§1 i 2 kk, art.209§1 kk, art.270§10-3 kk, art.275 kk, art.276 kk, art.278 kk, art.279 kk, art.283 kk, art.284 kk, art.286 kk, art.291 kk, art.292 kk, art.297 kk.). Występkiem jest czyn zabroniony zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą miesiąc (art. 7 § 1. Kodeksu karnego).
- oskarżyciel musi uzgodnić z oskarżonym wymiar kary lub środka karnego (nie kwalifikacji prawnej czynu) tj. musi zaistnieć zgoda oskarżonego.
Wniosek o rozpatrzenie sprawy w trybie art. 355 k.p.k. umieszczany jest w akcie oskarżenia i przesyłany do sądu, który zbada czy zachodzą podstawy do jego uwzględnienia. Jeśli decyzja będzie negatywna - sprawa podlega rozpoznaniu na zasadach ogólnych (sąd nie może go zmodyfikować; art. 343 § 7 k.p.k.).
Kiedy wniosek nie zostanie uwzględniony ?
W odpowiedzi na to pytanie można przytoczyć wyrok Sądu Najwyższego (sygn. akt III KK 129/07): "Konieczność nieuwzględnienia wniosku z art. 335 k.p.k. i w konsekwencji rozpoznanie sprawy na zasadach ogólnych będzie więc miało miejsce w szczególności wówczas, gdy sąd poweźmie wątpliwości co do okoliczności faktycznych popełnionego przestępstwa, gdy w wyniku analizy zebranych dowodów uzna, że oskarżony nie popełnił zarzucanego mu przestępstwa, gdy zauważy potrzebę zmiany kwalifikacji prawnej czynu, i nie ma wówczas znaczenia czy byłaby to zmiana w kierunku łagodniejszym, czy też surowszym. Występowanie wątpliwości, dotyczących okoliczności dokonania czynu, będzie podstawą nieuwzględnienia przez sąd wniosku prokuratora także w razie stwierdzenia popełnienia innego przestępstwa, niż to, które zostało zarzucone w akcie oskarżenia".
Podstawy prawne:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego (Dz. U. nr 89 poz. 555 z późn. zm.)
Ustawa z dnia z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (Dz. U. nr 88 poz. 553 z późn. zm.)
