Podmiotowość prawna
Handlowe spółki osobowe stanowią nowy, wprowadzony Kodeksem spółek handlowych i zmianą Kodeksu cywilnego z 2001 roku, typ podmiotu prawa – są jednostkami organizacyjnymi niebędącymi osobami prawnymi, którym ustawa przyznaje zdolność prawną. Stanowią tym samym trzecią formę występowania w obrocie prawnym i gospodarczym poza osobami fizycznymi i osobami prawnymi. Potocznie dla ich określenia używa się zbiorczych terminów: ułomne bądź ustawowe osoby prawne. Spółki osobowe mogą we własnym imieniu nabywać prawa, w tym własność nieruchomości i inne prawa rzeczowe, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane. Należy także wyraźnie zaznaczyć, że handlową spółką osobową nie jest spółka cywilna. Podlega ona regulacji KC i w żadnym razie do handlowych spółek osobowych nie można stosować regulacji dla niej przewidzianej.
Osobiste współdziałanie wspólników
Cechą charakterystyczną i odróżniającą handlowe spółki osobowe od spółek kapitałowych jest dążenie do wspólnego celu poprzez osobiste działanie wspólników. Celem tym jest zawsze prowadzenie przedsiębiorstwa, czyli występowanie w obrocie prawnym i gospodarczym ze względów zarobkowych. Nie czyni różnicy definicja spółki partnerskiej, która stanowi, że spółkę tego rodzaju zawiązuje się w celu wykonywania wolnego zawodu. Wykonywanie wolnego zawodu nie jest celem samym w sobie. Jest nim dopiero prowadzenie przedsiębiorstwa poprzez taką działalność. Trzeba również zwrócić uwagę, że pomimo odrębnej podmiotowości prawnej wspólników i spółki, ich cel zawsze będzie tożsamy. To współdziałanie wspólników realizuje uczestnictwo handlowych spółek osobowych w obrocie oraz to oni prowadzą sprawy i reprezentują spółkę.
Status przedsiębiorcy
Handlowe spółki osobowe są przedsiębiorcami i stają się nimi od chwili wpisania do rejestru przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym. Wpis ma charakter konstytutywny, co oznacza, że spółka danego typu powstaje dopiero z momentem jego dokonania. Co istotne, wspólnicy handlowych spółek osobowych nie uzyskują statusu przedsiębiorcy poprzez samo uczestnictwo w spółce. Nie ma oczywiście przeszkód, aby ówcześni przedsiębiorcy zawiązali spółkę osobową. Ustawodawca wyraźnie dopuszcza możliwość udziału przedsiębiorców w spółkach handlowych. Ich status wynika jednak z wcześniejszego występowania w obrocie gospodarczym, a nie z faktu zawiązania handlowej spółki osobowej. Inaczej jest w przypadku spółki cywilnej, która nie stanowi odrębnego podmiotu prawa. To jej wspólnicy prowadzą działalność gospodarczą i w tym zakresie uznaje się ich za przedsiębiorców.
Odpowiedzialność za zobowiązania spółki
Handlowe spółki osobowe różnią się pomiędzy sobą przede wszystkim konstrukcją odpowiedzialności za zobowiązania spółki. Ponieważ ustawodawca wyposażył je w podmiotowość prawną, każda spółka odpowiada samodzielnie za swoje zobowiązania. Aktualną pozostaje także zasada osobistej, nieograniczonej i bezpośredniej odpowiedzialności podmiotu, z którego zachowania wynikła szkoda. Wspólnik, w razie niewypłacalności spółki osobowej, ponosi natomiast odpowiedzialność solidarną i subsydiarną za jej zobowiązania. Na końcu wskazać można także na prostą zależność – im bardziej prawo wspólnika do prowadzenia spraw i reprezentowania spółki jest ograniczone, tym mniejszą ponosi on odpowiedzialność za zobowiązania spółki i odwrotnie.
