Państwo, aby zabezpieczyć płynność wypłat emerytalnych utworzyło w ramach systemu ubezpieczeń społecznych Fundusz Rezerwy Demograficznej. Fundusz Rezerwy Demograficznej powstał dla ubezpieczeń emerytalnych ze środków pozostających w dniu 31 grudnia każdego roku na rachunku funduszu emerytalnego, pomniejszonych o kwotę niezbędną na zapewnienie wypłat świadczeń przypadających na pierwszy miesiąc kolejnego roku.[1]
Dodatkowo Fundusz zasilają środki:
- z części składki emerytalnej odprowadzanej przez ZUS do FDP,
W latach 2002 i 2003 część składki, o której mowa powyżej wynosi 0,1 % podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne. Począwszy od 2004 r. ta część składki ulega rocznie podwyższeniu o 0,05 % podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne. A od 2009 roku część składki, wynosi 0,35 % podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne.[2]
- z prywatyzacji mienia Skarbu Państwa,
- z przychodów od środków FRD ulokowanych na lokatach ściśle określonych w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych,
- odsetki uzyskane z lokat na rachunkach prowadzonych przez Zakład, a niestanowiących przychodów FUS i Zakładu;
- z innych źródeł.[3]
Pozwoli to uzyskać w sumie duże środki, które po wielu latach staną się dodatkowym źródłem finansowania budżetowego deficytu. Jednak uruchomienie środków Funduszu mogło nastąpić nie wcześniej niż w 2009 roku. I co ważne środki FRD mogą być wykorzystane wyłącznie na uzupełnienie niedoboru funduszu emerytalnego, który wynika z przyczyn demograficznych.
Gospodarka finansowa Funduszu odbywa się na podstawie wieloletniej prognozy kroczącej dochodów i wydatków funduszu emerytalnego. Która szczegółowo określona została w rozporządzeniu.[4] Podstawą prognozy, są w szczególności założenia dotyczące sytuacji demograficznej i społeczno-ekonomicznej kraju, a zwłaszcza założenia dotyczące płodności, umieralności, wzrostu gospodarczego, wysokości zarobków, migracji, inflacji, stopy bezrobocia, struktury populacji w podziale na poszczególne grupy zawodowe oraz grupy znajdujące się poza siłą roboczą, oraz wskaźniki waloryzacji składek i świadczeń wypłacanych z ubezpieczeń społecznych.[5] Gospodarka finansowa FRD musi być prowadzona w sposób ciągły, niedopuszczalne jest wprowadzenie bezzasadnych zmian w zasady obliczania prognozy dochodów i wydatków funduszu emerytalnego.
Jak wskazuje Teresa Bińczycka-Majewska sporządzanie prognozy powinno nastąpić według sprawdzonych metod, by w rezultacie uzyskać wyniki możliwie najbardziej zbliżone do przeczystego poziomu dochodów i wydatków funduszu emerytalnego w zakładanym okresie.[6]
Fundusz Rezerwy Demograficznej ma osobowość prawną. Jego organem i dysponentem środków jest ZUS.[7] Po zgromadzeniu przez FRD środków wyższych niż 250.000 tys. zł zarządzanie środkami FRD może być powierzone przez Zakład uprawnionemu podmiotowi zewnętrznemu. Wybór zarządzającego środkami FRD odbywa się w trybie przepisów o zamówieniach publicznych.
Fundusz Rezerwy Demograficznej nie może zaciągać pożyczek, kredytów. Lokuje swoje środki w celu osiągnięcia ich maksymalnego bezpieczeństwa i rentowności.[8] Warto podkreślić, że FDP jest funduszem rezerwowym, uzupełniającym.
Nadal jednak dalszym źródłem gwarancji wypłaty emerytur jest Skarb Państwa.
[1] Z. Kluszczyńska, W. Koczur, K. Rubel, G. Szpor (red.), T. Szumlicz, System…op. cit., str. 48
[2] Ustawa o s.u.s., art. 112
[3] Ustawa o s.u.s., art. 58
[4] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 15 lutego 2002 r. w sprawie zakresu publikacji wieloletniej prognozy kroczącej dochodów i wydatków funduszu emerytalnego. (DZ.U.2002.18.179)
[5] Ustawa o s.u.s., art. 61, ust. 1-2
[6] T. Bińczycka-Majewska, Fundusz Rezerwy Demograficznej w systemie zabezpieczenia ryzyka starości, PiZS 2001, nr 10, str. 5
[7] Ustawa o s.u.s., art. 60, ust. 1, 3
[8] Ustawa o s.u.s., art. 62-64
