Zobaczmy przepisy
Na podstawie art. 135 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego zakres świadczeń alimentacyjnych zależy od usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz od zarobkowych i majątkowych możliwości zobowiązanego.
W myśl art. 96 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego rodzice wychowujący dziecko mają obowiązek troszczyć się o fizyczny i duchowy jego rozwój i przygotować je należycie do pracy dla dobra społeczeństwa odpowiednio do jego uzdolnień.
… i stanowisko Sądu Najwyższego
W tezie IV Uchwały Pełnego Składu Izby Cywilnej Administracyjnej Sądu Najwyższego z dnia 16 grudnia 1987 r. , III CZP 91/86 , ( OSNC 1988, nr 4, poz. 42) czytamy: „Przez usprawiedliwione potrzeby uprawnionego rozumieć należy potrzeby, których zaspokojenie zapewni mu – odpowiedni do jego wieku i uzdolnień – prawidłowy rozwój fizyczny i duchowy. Możliwości zarobkowe i majątkowe zobowiązanego określają zarobki i dochody, jakie uzyskiwałby przy pełnym wykorzystaniu swych sił fizycznych i zdolności umysłowych, nie zaś rzeczywiste zarobki i dochody. Dzieci mają prawo do równej z rodzicami stopy życiowej niezależnie od tego, czy żyją z nimi wspólnie, czy też oddzielnie”.
Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 25 marca 1985 r., III CRN 341/84 uznał, że „(…) pojęcie usprawiedliwionych potrzeb uprawnionego oraz pojęcie możliwości zarobkowych i majątkowych zobowiązanego pozostają we wzajemnej zależności i obie te przesłanki wzajemnie na siebie rzutują, a w szczególności przy ustalaniu wysokości alimentów przez sąd. Odmienny pogląd pozostawałby w sprzeczności z zasadą równej stopy życiowej dzieci i rodziców, obowiązującej także w sprawach alimentacyjnych".
Możliwości zarobkowe
Sąd jest zainteresowany nie tylko aktualną wysokością zarobków osoby zobowiązanej , ale także możliwościami zwiększenia uzyskiwanych przez nią dochodów. Chodzi o to, że jeżeli ojciec dziecka posiada odpowiednie kwalifikacje ( wykształcenie kierunkowe, ukończone kursy zawodowe) powinien dążyć do zdobycia lepiej płatnej pracy . Jeżeli tego nie robi, wtedy zdaniem sądu chce obniżyć swoje dochody. Tak będzie w przypadku, gdy osoba zobowiązana pracuje na część etatu albo dorywczo. I ze swej strony nie robi nic, żeby zmienić taką sytuację. Sąd może wtedy obciążyć zobowiązanego wyższą kwotą alimentów na rzecz jego dziecka.
Z uzasadnienia do tezy IV Uchwały SN z dnia 16 grudnia 1987 r.( III CZP 91/86) wynika, że w indywidualnych gospodarstwach rolnych lub zakładach rzemieślniczych dochodem będą wszelkie wpływy w formie pieniężnej lub w naturze uzyskane w oznaczonym czasie po uwzględnieniu poniesionych nakładów pieniężnych, materiałowych lub pracy ludzkiej. Mogą wchodzić tu w grę także wpływy z tytułu czynszów dzierżawnych czy najmu.
W odniesieniu do osób, które zakończyły aktywność zawodową, o zakresie możliwości decydować będzie wysokość pobieranych rent, emerytur i wszelkiego rodzaju odszkodowań.
Zdaniem Sądu Najwyższego ( wyrok SN z dnia 28 listopada 1975 r., sygn. akt III CRN 330/75) nie można wymagać od inwalidy aby przedsiębrał starania o uzyskanie dochodów z takim wysiłkiem, który przekracza jego możliwości fizyczne i w konsekwencji mógłby zaważyć na jego zdrowiu w sposób ujemny.
Podstawa prawna:
- art. 92 par. 1, art. 135 par. 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Stan prawny na 29 sierpnia 2012 roku
