Zmienione zostały także zasady gromadzenia środków na emerytury – utworzony został system trzech filarów, zapewniających gwarancję wypłaty świadczenia w wysokości uzależnionej od zgromadzonego na nich kapitału. Wprowadzenie tych zmian uznaje się za najbardziej rewolucyjne w dotychczasowej historii ZUS. Zakładowi powierzono wiele nowych obowiązków, w tym pobieranie składki na II filar ubezpieczenia emerytalnego i przekazywanie jej do otwartych funduszy emerytalnych.
Cechą nowego systemu jest jego wielofilarowość. Wprowadzono podział na dwa obowiązkowe źródła emerytury. Większa część świadczenia emerytalnego tzw. emerytura bazowa pochodzi z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Druga - mniejsza zwana emeryturą dożywotnią, z prywatnego systemu zarządzanego przez towarzystwa emerytalne. Składka wnoszona do FUS zapisywana jest na indywidualnym koncie, ale nie jest gromadzona a przeznaczona na bieżącą wypłatę świadczeń. Emerytura w II filarze zależy od wielkości zgromadzonych składek. Każda wpłacana składka jest przeliczana na jednostki rozrachunkowe, których cena się zmienia wraz z sytuacją finansową na rynku. Suma jednostek, jaką dysponuje ubezpieczony, pomnożona przez aktualną cenę jednostki stanowi jego kapitał. Kapitał gromadzony w otwartym funduszu rośnie lub maleje w zależności od sytuacji.[1]
Można powiedzieć, że 1 stycznia 1999r. rozpoczęła się nowa epoka ubezpieczeń emerytalnych. Zrezygnowano z utrwalonego od lat systemem solidarnościowym, na rzecz nowatorskich rozwiązań w postaci stworzenia dwóch równoległych i obowiązkowych form zabezpieczenia ryzyka starości.
[1] I. Jędrasik-Jankowska, Emerytury dla osób urodzonych po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r., PIZS 1999, nr 5, str. 24
