Regulację dot. służebności przesyłu wprowadzono nowelizacją Kodeksu cywilnego z 30 maja 2008 r. Powstał zatem w polskim systemie prawnym nowy, osobny rodzaj służebności, obok służebności osobistych i służebności gruntowych. Służebność przesyłu może zostać ustanowiona na podstawie umowy, orzeczenia sądu lub decyzji administracyjnej.
Jeżeli na naszej nieruchomości przedsiębiorca przesyłowy zamierza posadowić urządzenia przesyłowe lub też takowe urządzenia już na niej znajdują, powinniśmy spróbować polubownego załatwienia sprawy. W tym celu należy podjąć z firmą negocjacje co do zawarcia umowy o ustanowieniu służebności przesyłu. Wysokość wynagrodzenia, jakiego będziemy żądać za ustanowienie służebności, powinna być rozsądna i zgodna z obecnymi trendami dla lokalizacji naszej działki. Dobrym wyjściem może się więc okazać uprzednia konsultacja z rzeczoznawcą majątkowym, który podpowie nam, jakiej kwoty możemy żądać. Pamiętajmy też o tym, iż wynagrodzenie może być okresowe lub jednorazowe.
W przypadku, gdy przedsiębiorstwo przesyłowe zgodzi się na nasze warunki, powinniśmy zawrzeć z nim umowę o ustanowieniu służebności przesyłowej (w formie aktu notarialnego). Umowa powinna przede wszystkim określać wysokość wynagrodzenia za ustanowienie służebności oraz zakres korzystania z naszej nieruchomości przez przedsiębiorcę przesyłowego. Zakres ten powinien odpowiadać przeznaczeniu urządzeń przesyłowych, więc najczęściej będzie tu mowa o uprawnieniu przedsiębiorcy przesyłowego do wejścia na naszą nieruchomość w celu ich budowy, wymiany, usuwania awarii i okresowej konserwacji.
Jeżeli przedsiębiorca przesyłowy nie chce zawrzeć umowy lub nie godzi się na zaproponowaną przez nas wysokość wynagrodzenia, powinniśmy złożyć do sądu wniosek o ustanowienie służebności przesyłu. We wniosku poza treścią naszego żądania należy wskazać wszystkich właścicieli nieruchomości, na których są lub mają być usytuowane urządzenia przesyłowe oraz wysokość i rodzaj (jednorazowe lub okresowe) wynagrodzenia, jakiego żądamy za ustanowienie służebności. W trakcie postępowania sąd przeprowadzi dowód z oględzin nieruchomości (wizję lokalną), chyba że okoliczności istotne dla ustanowienia służebności są niesporne i niewątpliwe albo że przeprowadzenie tego dowodu nie jest potrzebne z innych przyczyn. Jeżeli sąd dojdzie do wniosku, że ustanowienie służebności przesyłu jest konieczne dla właściwego korzystania z urządzeń przesyłowych, a ustanowienie służebności w drodze umowy jest niemożliwe (np. strony nie mogą dojść do porozumienia), wyda postanowienie o ustanowieniu służebności przesyłu, w którym określi jej zakres oraz wynagrodzenie dla właściciela nieruchomości (chyba, że we wniosku zrzekliśmy się wynagrodzenia – co jednak nie jest rozsądnym wyjściem).
Nasza sytuacja może być gorsza, jeżeli usadowienie urządzeń przesyłowych na naszej nieruchomości jest elementem inwestycji celu publicznego (np. budowa rurociągu kanalizacji). Wówczas starosta na wniosek przedsiębiorcy przesyłowego może wydać decyzję o ograniczeniu korzystania przez nas z naszej nieruchomości i zezwoleniu na budowę lub założenie urządzeń przesyłowych. Co prawda przed wydaniem tej decyzji przeprowadzone zostaną rokowania, ale jeżeli podczas tych negocjacji nie zgodzimy się na warunki zaproponowane przez przedsiębiorstwo przesyłowe, to starosta wyda decyzję pomimo naszego sprzeciwu. Pozostanie nam wówczas odwołanie do wojewody, a w przypadku niekorzystnego rozstrzygnięcia odwołania – skarga do wojewódzkiego sądu administracyjnego.
Marcel Włodarczyk
Masz pytania, wątpliwości? Chcesz wykorzystać treść tego artykułu we własnej sprawie – skontaktuj się z prawnikiem Kancelarii KWANTUM.
www: www.kancelaria-kwantum.pl
e-mail: biuro@kancelaria-kwantum.pl
tel.\fax: +48 58 760 10 16
