Zobaczmy przepisy
W świetle art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego ( dalej: KRO) oboje małżonkowie obowiązani są, każdy według swych sił oraz swych możliwości zarobkowych i majątkowych, przyczyniać się do zaspokajania potrzeb rodziny, którą przez swój związek założyli. W tezie XII Uchwały Pełnego Składu Izby Cywilnej i Administracyjnej SN z dnia 16 grudnia 1987 r. (III CZP 91/86) czytamy: "Obowiązek świadczeń alimentacyjnych między małżonkami po rozwodzie stanowi kontynuację obowiązku wzajemnej pomocy powstałego przez zawarcie związku małżeńskiego".
Wygaśniecie z mocy prawa
W przypadku rozwodu bez orzekania o winie obowiązek dostarczania środków utrzymania malżonkowi rozwiedzionemu wygasa w razie zawarcia przez tego małżonka nowego małżeństwa lub z upływem 5 lat od orzeczenia rozwodu ( art. 60 par. 3 KRO). Co istotne, małżonek uprawniony do alimentacji może wnieśc do sądu pozew o przedłużenie obowiązku alimentacyjnego.
... ale nie zawsze
Jeżeli sąd wydał orzeczenie w wyniku którego małżeństwo zostaje rozwiazane z winy obu stron albo z wyłącznej winy jednego z małżonków, wówczas obowiązek alimentacyjny jest bezterminowy. Wyjatek stanowi zawarcie nowego małżeństwa przez osobę pobierającą alimenty.
W art. 60 par. 3 KRO ustawodawca podaje dwie przesłanki wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego po rozwodzie. Pierwszą z nich jest zawarcie nowego małżeństwa przez małżonka otrzymującego alimenty . Drugą z przesłanek jest upływ pięciu lat od orzeczenia rozwodu, chyba że sąd na żądanie strony uprawnionej ze względu na wyjątkowe okoliczności przedłużyć termin pięcioletni.
Z interpretacji zdania drugiego powyższego przepisu a contrario, czyli przez przeciwieństwo wynika, że wygaśnięcie terminu pięcioletniego z mocy prawa nie ma zastosowania w przypadku , jeżeli rozwód został orzeczony z winy obojga małżonków lub z wyłącznej winy jednego z nich. Należy wtedy przyjąć , że alimenty przysługują wtedy bezterminowo.
Wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Bezterminowy obowiązek alimentacyjny potwierdza wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia z dnia 11 kwietnia 2006 r. sygn. akt SK 57/04 (Dz.U. 2006. 64. 457) : Art. 60 § 3 ustawy z dnia 25 lutego 1964 r. - Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz. U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) w zakresie, w jakim stanowi, że wynikający z art. 60 § 1 tego kodeksu obowiązek dostarczania przez rozwiedzionego małżonka, który został uznany za winnego rozkładu pożycia, środków utrzymania drugiemu rozwiedzionemu małżonkowi, nie wygasa wskutek upływu czasu, jest zgodny z art. 64 w związku z art. 31 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej i z nakazem urzeczywistniania zasad sprawiedliwości społecznej wyrażonym w art. 2 Konstytucji.
W jego uzasadnieniu Trybunał podaje:„(...) Ponadto pewne trudności w określeniu przedmiotu sprawy wiążą się także z tym,że regulacja kwestionowana w skardze konstytucyjnej nie została wyrażona expressis verbis w art. 60 § 3 k.r.o., ale wynika z jego interpretacji a contrario. Jeżeli bowiemustawodawca oznaczył zakres czasowy obowiązku alimentacyjnego rozwiedzionegomałżonka, który nie został uznany za winnego rozkładu pożycia, ale nie wspomniał oanalogicznym ograniczeniu w przypadku małżonka winnego rozkładu pożycia, to należyprzyjąć, iż takiego ograniczenia nie ma.
(...) Konstytucyjny aspekt obowiązków jednego małżonka wobec drugiego oddziałujerównież na kwestię ich zakresu czasowego. Otóż z samego założenia małżeństwo jeststosunkiem prawnym o nieokreślonym czasie trwania. (...) Wobec tego należy przyjąć, żepewne formy ochrony roszczeń majątkowych wobec współmałżonka mogą nie tylko trwaćnadal mimo rozwodu, ale i mieć charakter z założenia „dożywotni”. Gdyby nie doszło dorozwodu, małżonkowie mieliby prawo oczekiwania od siebie nawzajem wsparcia, jakrównież pomocy materialnej w zaspokajaniu swoich uzasadnionych potrzeb”.
Zobacz również:
TK: Rozszerzony obowiązek alimentacyjny po rozwodzie jest zgodny z Konstytucją
Sprawdż:
Orzeczenie winy w wyroku rozwodowym - na co wpływa?
Konieczny pozew do sądu
W przypadku, gdy jedno z byłych małżonków ma zasądzone alimenty na rzecz drugiego z nich, a rozwód nastapił bez orzekania o winie, wtedy po upływie 5 lat niniejszy obowiązek wygasa automatycznie. Może być taka sytuacja, że alimenty egzekwuje komornik i wtedy należy złożyć do sądu rejonowego - wydział rodzinny i nieletnich w dwóch egzemplarzach Pozew o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego. Podstawą wniesienia takiego pozwu jest art. 138 KRO zgodnie z którym w razie zmiany stosunków można ządać orzeczenia lub umowy dotyczącej obowiązku alimentacyjnego.
W omawianym przypadku taką zmianę może stanowić wygaśniecie obowiązku alimentacyjnego. W pozwie należy podać:
1) miejscowość i datę,
2) nazwę i adres sądu,
3) imiona, nazwiska i adresy stron (powód : imię, nazwisko, PESEL, adres, pozwany: imię, nazwisko, adres)
4) tytuł pozwu: Pozew o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego,
5) wartość przedmiotu sporu (12 x miesięczna kwota alimentów),
6) żądanie strony wnoszącej pozew,
7) uzasadnienie pozwu,
8) załączniki (odpis wyroku rozwodowego, odpis wyroku alimentacyjnego).
Zobacz:
Pozew o ustalenie wygaśnięcia obowiązku alimentacyjnego po rozwodzie - wzór
Pozew wnosi się do sądu rejonowego, jako wartość przedmiotu sporu w którego pozwany posiada miejsce zamieszkania ( art. 27 par. 1 K.p.c.). W pozwie należy podać również wartość przedmiotu sporu. Z art. 22 K.p.c. w sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok, a jeżeli świadczenia trwają krócej niż rok - za cały czas ich trwania.
Z art. 13 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r., , poz. 1025) opłata od wniesienia pozwu wynosi 5 % wartości przedmiotu sporu , czy 5% rocznej wartości alimentów (12 x miesięczna kwota ). Można starać się o zwolnienie z kosztów sądowych.
Sprawdż:
Podstawa prawna:
- art. 27, art. 138 , art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
- art. 22, art. 27 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego
- art.13 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( tekst jedn.: Dz.U. z 2014 r., poz. 1025)
Stan prawny na 10 grudnia 2016 roku
