Istotą tego cywilnego podmiotowego prawa majątkowego jest wyłączność (monopol). Jednakże monopol wynikający z patentu nie jest absolutny, bowiem doznaje pewnych ograniczeń określonych przepisami prawa, takich jak chociażby fakt, że wyłączność jest ograniczona w czasie i rozciąga się na określonym terytorium.
W myśl art. 63 ust. 1 "przez uzyskanie patentu nabywa się prawo wyłącznego korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczpospolitej Polskiej".[1] To bezwzględne (skuteczne erga omnes) prawo majątkowe nie może być identyfikowane z zezwoleniem administracyjnym na korzystanie z konkretnego wynalazku . Gwarantuje ono jednak potencjalną możliwością korzystania oraz prawo zakazywania osobom trzecim (choćby miały nawet zezwolenie administracyjne) korzystania z takiego wynalazku bez zgody uprawnionego - nawet jeśli posiadałyby odpowiednie zezwolenie administracyjne[2]. Zatem jak wynika z powyższych wywodów z samego udzielenia patentu wynika zakaz korzystania z wynalazku przez osoby trzecie bez wymaganej zgody uprawnionego[3]. Nadto wykonywanie tego prawa jest zabezpieczone stosownymi środkami cywilnoprawnymi (art.287).
Zgodnie z treścią art. 63 ust. 1 monopol wynikający z patentu ogranicza sie do korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy, wobec tego nie obejmuje obszaru własnych celów osobistych[4].
W ustawie określono też zakres prawa z patentu od strony negatywnej, wyliczając w sposób wyczerpujący zachowania osób trzecich, które są zakazane. I tak w myśl art. 66 ust.1 pwp uprawniony z patentu ma możliwość zakazania osobie trzeciej, nie posiadającej jego zgody, korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy czy też zawodowy polegający na:
1) wytwarzaniu, używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktu będącego przedmiotem wynalazku lub
2) stosowaniu sposobu będącego przedmiotem wynalazku, jak też używaniu, oferowaniu, wprowadzaniu do obrotu lub importowaniu dla tych celów produktów otrzymanych bezpośrednio takim sposobem[5].
[1] Ustawa z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (Dz.U. 2000 Nr 49 poz. 508 ze zm.).
[2] Z. MIKLASIŃSKI, Prawo własności przemysłowej. Komentarz, Urząd Patentowy RP, Warszawa 2001, s. 106.
[3] A.M DEREŃ, Prawo własności przemysłowej : wynalazki, wzory użytkowe, wzory przemysłowe, znaki towarowe, oznaczenia geograficzne, topografia układów scalonych : komentarz i omówienie przepisów ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej, Oficyna Wydawnicza Ośrodka Postępu Organizacyjnego, Bydgoszcz 2001 s. 55.
