Porozumienie wekslowe
Obligatoryjność zawarcia porozumienia wynika wprost z art. 10 PrWeksl. Różne są natomiast stanowiska, co do jego formy. Niektórzy przedstawiciele doktryny, a także judykatury prezentują pogląd, że żaden przepis prawny, przede wszystkim wyżej powołany, nie wymaga szczególnej formy porozumienia wekslowego i co za tym idzie może być ono osiągnięte w sposób dorozumiany. W myśl tej koncepcji za zawarcie porozumienia wekslowego należy rozumieć również sytuację, gdy dłużnik wydaje podpisany przez siebie weksel bez żadnych wskazówek co do jego wypełnienia, ufając w pełni uczciwości wierzyciela i bez zastrzeżeń zgadzając się na każdą treść weksla. Warto zauważyć, że traci on wówczas możliwość podniesienia zarzutu wypełnienia weksla niezgodnie z porozumieniem. Przeciwstawne stanowisko wyraża się w twierdzeniu, że porozumienie powinno być zawarte w sposób wyraźny, a z istoty zobowiązania wekslowego wynika obligatoryjność zawarcia pozawekslowej umowy co do wypełnienia weksla. Taka sytuacja jest bez wątpienia korzystniejsza z perspektywy powstania ewentualnych sporów i konieczności ich rozstrzygnięcia. Dłużnik może wówczas podnieść zarzut wypełnienia weksla w sposób sprzeczny z porozumieniem. Nie przesądzając żadnej z racji, należy stwierdzić jednoznacznie, że dla przyjęcia ważności zobowiązania wekslowego z weksla in blanco powinno istnieć ważne porozumienie wekslowe.
Deklaracja wekslowa
Bezsprzecznym dowodem zawarcia porozumienia wekslowego jest tak zwana deklaracja wekslowa. Nie można jej utożsamiać z samym porozumieniem wekslowym – jest dokumentem, który stwierdza zawarcie takiego porozumienia, ale wcale nie musi oddawać w całości jego treści. Co trzeba wyraźnie zaznaczyć, deklaracja w żadnym wypadku nie jest warunkiem ważności weksla in blanco.
Forma deklaracji wekslowej
Deklaracja wekslowa może mieć w pierwszej kolejności formę umowy. W praktyce ma jednak zazwyczaj charakter jednostronny. Równie często poza dłużnikiem wekslowym podpisują ją i inni dłużnicy wekslowi, na przykład awaliści. Jak wcześniej wspomniano, sporządzenie deklaracji wekslowej i dołączenie jej do weksla in blanco w bardzo dużym stopniu ułatwia sytuację dowodową w przypadku zarzutu nieprawidłowego wypełnienia weksla. Z drugiej strony, ułatwia także realizację uprawnień z weksla. W deklaracji można bowiem zawrzeć również dodatkowe postanowienia, jak na przykład dotyczące stosowania uproszczonych form egzekucji czy też zgody współmałżonka na zobowiązanie się awalisty.
Nieprawidłowe wystawienie weksla in blanco a deklaracja wekslowa
W praktyce obrotu wekslowego może wystąpić sytuacją, gdy mimo prawidłowego sporządzenia deklaracji wekslowej sam weksel in blanco wystawiony zostaje nieprawidłowo. Powstaje wówczas pytanie, jaki skutek wywołuje sporządzenie samej deklaracji? Sąd Najwyższy w jednym ze swoich orzeczeń wyraził pogląd, że jeżeli deklaracja wekslowa czyni w zakresie zabezpieczenia spłaty długu wystawcy weksla in blanco przez inne osoby składające deklarację zadość przesłankom poręczenia za dług przyszły, uzasadniona jest odpowiedzialność tych osób z umowy poręczenia. Mamy wówczas do czynienia z konwersją awalu na poręczenie cywilne. Innymi słowy, jeżeli poprzez podpisanie deklaracji wekslowej, osoba inna niż wystawca weksla in blanco zobowiąże się do zapłaty sumy wekslowej, a sam weksel okaże się nieprawidłowo wystawiony, będzie ona zobowiązana do spełnienia świadczenia jako poręczyciel cywilny (mimo braku odpowiedzialności wystawcy weksla in blanco). Powyższy pogląd nie jest pozbawiony kontrowersji, dlatego zasadnym wydaje się umieszczanie w treści deklaracji wekslowej, oprócz postanowień wyrażających wolę zabezpieczenia określonego długu przez osoby trzecie w formie awalu, także dotyczących poręczenia cywilnego na wypadek sytuacji niepowstania zobowiązania wekslowego.
