Regulacja prawna
Wierzyciel w tym przypadku może skutecznie wyegzekwować należność wynikającą z tytułu wykonawczego. W tym celu może skorzystać ze skargi paulińskiej. Została ona uregulowana w art. 527 – 534 Kodeksu cywilnego (dalej: K.c.) jako Actio Pauliana.
Na podstawie art. 527 par. 1 Kodeksu cywilnego wierzyciel może dochodzić zaspokojenia swoich roszczeń od osoby trzeciej, której dłużnik sprzedał lub podarował jeden ze składników swojego majątku z jego świadomym pokrzywdzeniem.
Przykład:
Dłużnik X poprzez zawarcie notarialnej umowy darowizny daruje swojemu synowi działkę budowlaną o znacznej wartości. Wskutek tej darowizny dłużnik nie posiada już żadnego majątku, z którego mogłaby być prowadzona egzekucja komornicza. Staje się on wtedy niewypłacalny. Osoba trzecia z kręgu rodziny dłużnika uzyskała w ten sposób bezpłatną korzyść majątkową kosztem wierzyciela.
Ważne!
W świetle art. 528 K.c. jeżeli wskutek czynności prawnej dokonanej przez dłużnika z pokrzywdzeniem wierzyciela osoba trzecia uzyskała korzyść majątkową bezpłatnie, wierzyciel może żądać uznania czynności za bezskuteczną, chociażby osoba ta nie wiedziała i nawet przy zachowaniu należytej staranności nie mogła się dowiedzieć, że dłużnik działał ze świadomością pokrzywdzenia wierzycieli.
Działanie wierzyciela
Wierzyciel powinien wnieść do sądu rejonowego wydział cywilny pozew o uznanie dokonanej przez dłużnika czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do niego. Będzie to sąd w okręgu którego mieszka pozwany ( art. 27 par. 1 K.p.c.). Pozwanym będzie zawsze ta osoba, która ma korzyść z czynności prawnej, której dłużnik dokonał z pokrzywdzeniem wierzyciela ( art. 531 par. 1 K.c.).
Schemat pozwu
Pozew o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną powinien zawierać:
1) miejscowość i datę,
2) nazwę i adres sądu rejonowego,
3) oznaczenie stron: powód – pozwany (imię, nazwisko, adres),
4) wartość przedmiotu sporu,
5) wysokość uiszczonej przez powoda opłaty sądowej,
6) tytuł pozwu: Pozew o uznanie czynności prawnej za bezskuteczną,
7) żądane roszczenia,
8) uzasadnienie roszczeń,
9) dowody podane w uzasadnieniu lub zobowiązanie pozwanego do ich przedłożenia sądowi ,
10) podpis powoda,
11) załączniki.
Sprawdż:
Skarga pauliańska - przykładowy wzór
Skarga pauliańska - wzór z objaśnieniem
Wartość przedmiotu sporu
Ze skargi pauliańskiej wartością przedmiotu sporu będzie kwota wierzytelności, która należy się wierzycielowi na podstawie tytułu wykonawczego.
Opłata sądowa
Od wniesienia tzw. skargi paulińskiej pobierana jest opłata stosunkowa, która wynosi 5% wartości przedmiotu sporu. Powyższe wynika z art. 19 par. 1 K.p.c. w powiązaniu z art. 13 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r., nr 90, poz. 594 ze zm.).
Można ją uiścić poprzez naklejenie na pozew znaków opłaty sądowej do wysokości 1 500 zł Pozew można opłacić także gotówką w kasie sądu lub przelewem na rachunek bankowy z zaznaczeniem czego dotyczy wpłacana kwota. Numer rachunku bankowego dochodów bieżących sądu można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości albo na tablicy ogłoszeń w każdym sądzie. Wynika to z Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 31 stycznia 2006 r. w sprawie uiszczania opłat sądowych w sprawach cywilnych ( Dz.U. z 2006 r., nr 27, poz.199, zm. Dz.U. z 2011 r., nr 299 poz. 1775).
Żądanie powoda
W powództwie pauliańskim powód (wierzyciel ) zawsze wnosi o : uznanie czynności prawnej za bezskuteczną w stosunku do niego. Podaje:
- rodzaj czynności dokonanej przez dłużnika (darowizna nieruchomości ),
- strony czynności (dłużnik i jego córka)
- datę i miejsce dokonania czynności ( 8 marca 2013 r. w Kancelarii Notarialnej ....................(nazwa i adres kancelarii).
Udowadnia, że występują przesłanki wymienione przez ustawodawcę w art. 527 K.c., ponieważ zgodnie z art. 6 K.c. ciężar dowodu spoczywa na tym kto z faktu wywodzi skutki prawne.
Ważne!
Na wyrok ze skargi pauliańskiej nie przysługuje klauzula wykonalności. Sąd nie nadaje jej z urzędu, ani na wniosek wierzyciela.
Przedawnienie
Zgodnie z art. 534 K.c. roszczenie ze skargi paulińskiej przedawnia się po upływie 5 lat od daty czynności prawnej dokonanej z pokrzywdzeniem wierzyciela. Co ważne, przedawnienie roszczeń nie następuje nigdy z urzędu, tylko po podniesieniu zarzutu przedawnienia ( art. 117 K.c.).
Podstawa prawna:
- art. 527 - 534 Kodeksu cywilnego
Stan prawny na 6 marca 2013 roku
