Z powyższej definicji nie wynika, jak w przypadku spółdzielni, obowiązek prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację. Fundacja może prowadzić działalność gospodarczą w rozmiarach służących realizacji jej celów. Jeżeli fundacja ma prowadzić działalność gospodarczą, wartość środków majątkowych fundacji przeznaczonych na działalność gospodarczą nie może być mniejsza niż 1000 złotych (art. 5 pkt 5 uFund). Oznacza to, że ewentualna działalność gospodarcza fundacji musi być wyraźnie podporządkowana wcześniej określonym celom statutowym. Można powiedzieć, że pełni ona rolę drugorzędną i nie może być celem samym w sobie. Nie przesądza to w żadnej mierze o możliwości nabycia przez fundację statusu przedsiębiorcy.
Powstanie fundacji
Fundacje mogą ustanawiać osoby fizyczne niezależnie od ich obywatelstwa i miejsca zamieszkania bądź osoby prawne mające siedziby w Polsce lub za granicą (art. 2 pkt 1 uFund). Oświadczenie woli o ustanowieniu fundacji powinno być złożone w formie aktu notarialnego. Zachowania tej formy nie wymaga się, jeżeli ustanowienie fundacji następuje w testamencie. W oświadczeniu woli o ustanowieniu fundacji fundator powinien wskazać cel fundacji oraz składniki majątkowe przeznaczone na jego realizację. Składnikami majątkowymi mogą być pieniądze, papiery wartościowe, a także oddane fundacji na własność rzeczy ruchome i nieruchomości (art. 3 uFund). Statut fundacji ustala fundator albo upoważniona przez niego osoba fizyczna lub prawna. Statut powinien zawierać postanowienia wymienione w art. 5 ust. 1 uFund. Nie należy zapomnieć o zawarciu wyraźnego postanowienia o możliwości prowadzenia działalności gospodarczej przez fundację. Podjęcie przez fundację działalności gospodarczej nie przewidzianej w statucie wymaga uprzedniej zmiany statutu (art. 11 pkt 1 uFund). Fundacja podlega obowiązkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego i uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do niego (art. 7 uFund).
Działalność fundacji
Jedynym organem, który uFund przewiduje wprost, jest zarząd. Zarząd fundacji kieruje jej działalnością i reprezentuje ją na zewnątrz (art. 10). Nie ma jednak przeszkód, aby na mocy postanowień statutowych powołać inne organy. Mogą one pełnić na przykład funkcje kontrolne czy doradcze. Co charakterystyczne dla fundacji, podlegają one szczególnemu nadzorowi właściwego ministra lub starosty. Fundacja składa corocznie właściwemu ministrowi sprawozdanie ze swojej działalności (art. 12 pkt 2 uFund). Właściwy minister lub starosta może wystąpić do sądu o uchylenie uchwały zarządu fundacji, pozostającej w rażącej sprzeczności z jej celem albo z postanowieniami statutu fundacji lub z przepisami prawa. Organ ten może jednocześnie zwrócić się do sądu o wstrzymanie wykonania uchwały do czasu rozstrzygnięcia sprawy (art. 13 uFund). Ponadto, jeżeli działanie zarządu fundacji w istotny sposób narusza przepisy prawa lub postanowienia jej statutu albo jest niezgodne z jej celem, minister lub starosta może wyznaczyć odpowiedni termin do usunięcia tych uchybień w działalności zarządu albo może żądać dokonania w wyznaczonym terminie zmiany zarządu fundacji.
Likwidacja fundacji
Zgodnie z ustawą fundacja podlega likwidacji w razie: 1) osiągnięcia celu, dla którego była ustanowiona, 2) wyczerpania środków finansowych i majątku likwidacji. Sposób likwidacji powinien być zawarty w statucie. Jeżeli tak nie jest, a także, gdy postanowienia w tym przedmiocie istnieją, ale są niewykonalne, o wszczęcie postępowania likwidacyjnego powinien zwrócić się właściwy minister lub starosta nadzorujący działalność danej fundacji. W wypadkach, gdy likwidacja fundacji ma nastąpić z innych powodów niż podane wyżej, może to nastąpić tylko na mocy przepisu ustawy. Jeżeli statut fundacji nie określa przeznaczenia środków majątkowych pozostających po jej likwidacji, sąd orzeka o przeznaczeniu tych środków z uwzględnieniem celów, którym fundacja służyła (art. 15 uFund). Fundacja traci osobowość prawną wraz z wykreśleniem z KRS.
Sprawdź również :
Przykładowy statut fundacji
