Przedsiębiorca który zatrudnia pracowników jest także pracodawcą. Likwidacja firmy nie powoduje wygaśnięcia zawartych z nimi umów o pracę.
W wyroku Sądu Najwyższego z dnia 5 września 2001 r., I PKN 830/00; OSNP z 2003 r. nr 15, poz. 355) czytamy: "1. Likwidacja pracodawcy nie jest zdarzeniem powodującym wygaśnięcie umowy o pracę. 2. Wykreślenie osoby fizycznej z ewidencji działalności gospodarczej nie jest likwidacją pracodawcy w rozumieniu art. 41[1] KP".
Rozwiązanie umów o pracę
W przypadku likwidacji firmy przedsiębiorca musi zwolnić zatrudnionych w niej pracowników. Może dokonać wypowiedzenia umów o pracę albo rozwiązać je za porozumieniem stron (czynność prawna dwustronna). Jako przyczyna wypowiedzenia lub rozwiązania umowy powinna być podana likwidacja pracodawcy. Co istotne, czynności te powinny mieć miejsce z chwilą podjęcia przez przedsiebiorcę decyzji o likwidacji firmy.
Zobacz:
Rozwiązanie umowy za porozumieniem stron - wzór z omówieniem
Rozwiązanie umowy na czas określony - wzór z omówieniem
Uchylona ochrona
Na podstawie art.41 [1] par.1 Kodeksu pracy w okresie likwidacji pracodawcy uchylona zostaje ochrona przed wypowiedzeniem umowy o pracę:
1) pracownikowi, który przebywa na zwolnieniu lekarskim ,na urlopie wypoczynkowym, na urlopie bezpłatnym oraz;
2) pracownikowi w wieku przedemerytalnym (art.39 K.p.),;
3) pracownicy w ciąży oraz przebywającej na urlopie macierzyńskim ( art.177 par.1 K.p.);
4) pracownikowi, który korzysta z urlopu wychowawczego (art.186[1] par.1 K.p.);
5) pracownikowi uprawnionemu do urlopu wychowawczego, który złożył wniosek o obniżenie wymiaru czasu pracy (art. 186[8] par. 1 K.p.).
Obowiązki pracodawcy wobec zwalnianego pracownika
1. Urlop wypoczynkowy
W okresie wypowiedzenia umowy pracodawca bez wniosku pracownika może udzielić mu urlopu wypoczynkowego (art.167[1] par. 1 K.p.). Pracownik ma wtedy obowiązek jego wykorzystania.
2. Ekwiwalent za niewykorzystany wypoczynek
W związku z rozwiązaniem stosunku pracy pracodawca zobowiązany jest wypłacić pracownikowi ekwiwalent za niewykorzystany w naturze urlop wypoczynkowy (art. 171 par. 1 K.p.).
3. Odprawa z tytułu zwolnień grupowych
Odprawa z tytułu zwolnień grupowych przysługuje w przypadku, gdy pracodawca podlega przepisom ustawy o zwolnieniach grupowych tj. Ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczacych pracowników - (Dz.U. z 2003 r., nr 90, poz. 844), czyli zatrudnia co najmniej 20 pracowników i rozwiązuje z nimi w okresie 30 dni umowy o pracę z przyczyn, które leżą po stronie pracodawcy.
Zobacz również:
Ekwiwalent za urlop wypoczynkowy.
Zwolnienia grupowe w małej firmie a odprawa pieniężna
4. Świadectwo pracy
Po zakończeniu zatrudnienia nalezy wydać pracownikowi niezwłocznie śwaidectwo pracy (art. 97 par.1 K.p.). Jako podstawę prawną zakończenia współpracy należy w nim podać:
1) w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę - art.30 par. 1 pkt 2 K.p. w powiązaniu z art. 41[1] par.1 K.p.(likwidacja pracodawcy);
2) w przypadku rozwiązania umowy o pracę na mocy porozumienia stron - art. 30 par. 1 pkt 1 w powiązaniu z art. 41[1] par.1 K.p.(likwidacja pracodawcy).
5. Wyrejestrowanie pracownika z ubezpieczeń społecznych
Przedsiębiorca będący pracodawcą zobowiązany jest wyrejestrować zwalnianego pracownika z ubezpieczeń społecznych w ZUS na formularzu ZUS ZWUA. Ma na to 7 dni od daty ustania tytułu do ubezpieczeń (art. 36 ust. 11 Ustawy z dnia 13 pażdziernika 1998 r. systemie ubezpieczeń społecznych - tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r., nr 205, poz. 1589).
Ważne!
Przedsiebiorca zawiadamia PIP i PIS o likwidacji działalności gospodarczej. W przypadku, gdy firma była prowadzona o koncesję lub zezwolenie należy również powiadomić właściwy organ.
Podstawa prawna:
- art.37 K.p.;
- art.97 par.1 K.p.;
- art.41 - 41 [1] par.1 K.p.;
- art.167 [1] K.p.;
- art.171 par.1 K.p.;
- art.1, art.10 ust.1, art.8 ust. 1 Ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U.z 2003r., nr 90, poz. 844 z późn. zm.);
- art. 36 ust. 11 Ustawy z dnia 13 pażdziernika 1998 r. systemie ubezpieczeń społecznych ( tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r., nr 205, poz. 1589);
- wyrok SN z dnia 5 września 2001 r., I PKN 830/00; OSNP z 2003 r. nr 15, poz. 355)
Orzecznictwo uzupełniające Sądu Najwyższego
„W razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy nie stosuje się
art. 38, 39 i 41 KP i przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę (art. 41[1] § 1 KP), także do wypowiedzenia zmieniającego (art. 42 § 1 KP)” - wyrok SN z dnia 15 marca 2001 r., I PKN 447/00 OSNP z 2002 nr 24, poz. 593
Stan prawny na 25 lutego 2012 roku
