redakcja 13 sierpnia 2012 Postępowanie nieprocesowe w przedmiocie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego bez zgody pacjenta

Autor : Mariusz Marek J. – student Wydziału Prawa i Komunikacji Społecznej Wyższej Szkoły Umiejętności Społecznych w Poznaniu

I. USTAWOWE PRZESŁANKI DLA PRZYJĘCIA I LECZENIA W SZPITALU PSYCHIATRYCZNYM BEZ ZGODY PACJENTA

1. Zgoda pacjenta na leczenie i pobyt w szpitalu psychiatrycznym jako zasada

Zasadą jest, zgodnie z art.22 ust.1 Ustawy z dnia z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 231,poz.1375), że : przyjęcie osoby z zaburzeniami psychicznymi do szpitala psychiatrycznego następuje za jej pisemną zgodą na podstawie ważnego skierowania do szpitala, jeżeli lekarz wyznaczony do tej czynności, po osobistym zbadaniu tej osoby, stwierdzi wskazania do przyjęcia.

W art.22 ust.1 u.o.z.p. idzie zatem o zgodę pacjenta : czynną, świadomą, udzieloną na podstawie zrozumiałej, przekazanej w dostępny sposób informacji. Dodatkowo z art.3 pkt. 4 u.o.z.p. wynika, iż zgoda pacjenta oznacza ,,swobodnie wyrażoną zgodę osoby z zaburzeniami psychicznymi, która – niezależnie od stanu jej zdrowia psychicznego – jest rzeczywiście zdolna do zrozumienia przekazywanej w dostępny sposób informacji o celu przyjęcia do szpitala psychiatrycznego, jej stanie zdrowia, proponowanych czynnościach diagnostycznych i leczniczych oraz o dających się przewidzieć skutkach tych działań lub ich zaniechania’’. Pisemną zgodą na przyjęcie do szpitala psychiatrycznego jest każde oświadczenie wyrażone na piśmie, które w sposób dostateczny wyraża wolę pacjenta w sprawie hospitalizacji np.: „wyrażam zgodę”, „przyzwalam” lub „godzę się na przyjęcie”. Forma pisemna zgody została wprowadzona przede wszystkim dla celów dowodowych.O samym przyjęciu do szpitala natomiast zgodnie z § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 23 listopada 1995r. regulującego szczegółowy sposób działania szpitala psychiatrycznego w sprawach przyjmowania oraz wypisywania ze szpitala psychiatrycznego (Dz.U. 1995 r. Nr 150, poz. 736), postanawia lekarz izby przyjęć lub inny lekarz wyznaczony przez kierownika szpitala, po stwierdzeniu wskazań do przyjęcia.W nagłych, a więc nie cierpiących zwłoki, pilnych, natychmiastowych przypadkach, osoba z zaburzeniami psychicznymi może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego za jej pisemną zgodą, bez skierowania (art. 22. ust.1a ustawy).
W leczeniu osób chorych psychicznie i upośledzonych umysłowo wielką wagę ma realizacja praw człowieka i swobód obywatelskich, w tym tych, które powinny być realizowana w najpełniejszym zakresie, wynikają bowiem z Konstytucji (art. 5, 30, 31, 41 Konstytucji).Konieczność szczególnej ochrony praw pacjenta z zaburzeniami psychicznymi wyraża także sama ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Ustawa w preambule stanowi, iż : ,,zdrowie psychiczne jest fundamentalnym dobrem osobistym człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa’’. Art.12 ustawy mówi, iż : ,,przy wyborze rodzaju i metod postępowania leczniczego bierze się pod uwagę nie tylko cele zdrowotne, ale także interesy oraz inne dobra osobiste osoby z zaburzeniami psychicznymi i dąży do osiągnięcia poprawy stanu zdrowia w sposób najmniej dla tej osoby uciążliwy’’.

W odniesieniu do art.12, Sąd Najwyższy w Postanowieniu z dnia 10 marca 1998 r., I CKN 571/97 stwierdził, iż -,,cele zdrowotnenie powinny być osiągane za wszelkącenę, kosztem innych ważnych dóbr osobistych pacjenta z zaburzeniami psychicznymi". Zresztą podłożem założeń legislacyjnych całej ustawy o ochronie zdrowia psychicznego zwanej niekiedy „ustawą psychiatryczną” była konieczność zagwarantowania praw człowieka i swobód obywatelskich osobom chorym psychicznie oraz upośledzonym umysłowo (tak Sąd Najwyższy w Postanowieniu z dnia 30 kwietnia 1997 r.,III CKU 22/97).

2. Przyjęcie i leczenie w szpitalu psychiatrycznym bez zgody pacjenta

(wymóg orzeczenia sądu opiekuńczego dotyczącego leczenia przymusowego)

Przyjęcie i leczenie w szpitalu psychiatrycznego osoby chorej psychicznie bez jej zgody może mieć miejsce wg przepisów ustawy o ochronie zdrowia psychicznego w niżej opisanych wypadkach.

• Reguła ogólna – art. 22 ust. 2 u.o.z.p.

2.1.Umieszczenie osoby chorej psychicznie lub osoby upośledzonej umysłowo niezdolnej do wyrażenia zgody  lub stosunku do przyjęcia do szpitala psychiatrycznego i leczenia  - następuje po uzyskaniu zgody sądu opiekuńczego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania tej osoby (art.22 ust.2 ustawy).

Ustawa nie wskazuje tutaj podmiotów uprawnionych do wystąpienia z wnioskiem o umieszczenie chorego psychicznie lub upośledzonego umysłowo w szpitalu.

• Przypadki nagłe – art.22 ust. 2 a, art. 23 ust. 1,art.24 ust.1 u.o.z.p.

2.2.W przypadkach nagłych osoba chora psychicznie lub upośledzona umysłowo, niezdolna do wyrażenia zgody lub stosunku do przyjęcia do szpitala psychiatrycznego, może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez wcześniejszego uzyskania zgody sądu opiekuńczego (art.22 ust.2 a ustawy).

W takim przypadku lekarz przyjmujący tę osobę ma obowiązek, o ile to możliwe, zasięgnięcia pisemnej opinii innego lekarza, w miarę możliwości psychiatry, albo pisemnej opinii psychologa. Następnie kierownik szpitala psychiatrycznego zawiadamia niezwłocznie sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce siedziby szpitala, w celu uzyskania zgody tegoż sądu na dalszy pobyt tej osoby w szpitalu.

2.3.Gdy dotychczasowe zachowanie osoby chorej psychicznie wskazuje na to, że z powodu tej choroby zagraża ona bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób (art.23 ust.1 ustawy), a także gdy dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu zaburzeń psychicznych osoba zagraża bezpośrednio swojemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób, a zachodzą wątpliwości, czy jest ona chora psychicznie (art.24 ust.1).

O przyjęciu do szpitala w tym trybie postanawia lekarz wyznaczony do tej czynności po osobistym zbadaniu osoby chorej i zasięgnięciu w miarę możliwości opinii drugiego lekarza psychiatry albo psychologa. Zastosowanie przyjęcia w tym trybie wymaga zatwierdzenia przez ordynatora (lekarza kierującego oddziałem) w ciągu 48 godzin od chwili przyjęcia, a następnie zawiadomienia przez kierownika szpitala - sądu opiekuńczego miejsca siedziby szpitala.

Na podstawie otrzymanego zawiadomienia sąd opiekuńczy wszczyna postępowanie dotyczące przyjęcia do szpitala psychiatrycznego.

• Umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym na wniosek osoby bliskiej (art.29 ust.1 pkt i i 2 u.o.z.p.)

2.4.Gdy dotychczasowe zachowanie osoby chorej psychicznie wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jej zdrowia psychicznego (art.29 ust.1 pkt 1 ustawy).

Przyjęcie do szpitala psychiatrycznego następuje w tym wypadku za wcześniejszą zgodą sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania tej osoby, na wniosek małżonka osoby chorej, krewnych w linii prostej, rodzeństwa, jej przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią faktyczną opiekę, jak również organu pomocy społecznej.

Wniosek do sądu opiekuńczego musi być uzasadniony dołączonym orzeczeniem lekarza psychiatry, wystawionym na podstawie badania, na które osoba chora może stawić się dobrowolnie, a w razie uchylania się od badania, na zlecenie lekarza, może być doprowadzona z pomocą Policji.

Badanie w uzasadnionych wypadkach może być przeprowadzone w miejscu zamieszkania osoby chorej, jeśli zachodzi potrzeba wraz z zastosowaniem procedury badania przymusowego.

2.5.Przyjęcie osoby chorej psychicznie, która jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę jej stanu zdrowia (art.29 ust.1 pkt 2 ustawy).

W tym wypadku umieszczenie w szpitalu psychiatrycznym następuje - za wcześniejszą zgodą sądu opiekuńczego miejsca zamieszkania tej osoby, na wniosek  małżonka osoby chorej, krewnych w linii prostej, rodzeństwa, jej przedstawiciela ustawowego lub osoby sprawującej nad nią faktyczną opiekę, jak również organu pomocy społecznej. 

Wniosek do sądu opiekuńczego musi być uzasadniony dołączonym  orzeczeniem lekarza psychiatry, wystawionym na podstawie badania, na które osoba chora może stawić się dobrowolnie, a w razie uchylania się od badania, na zlecenie lekarza, może być doprowadzona z pomocą Policji.

Badanie, tak jak w pkt 4 w uzasadnionych wypadkach może być przeprowadzone w miejscu zamieszkania osoby chorej, a wobec osób, które nie wyrażą zgody może być zastosowana procedura badania przymusowego.

II. POSTĘPOWANIE PRZED SĄDEM OPIEKUŃCZYM

DOTYCZĄCE PRZYJĘCIA DO SZPITALA

PSYCHIATRYCZNEGO BEZ ZGODY PACJENTA

1. Charakter postępowania sądowego

Zgodnie z art. 42 ustawy o ochronie zdrowia psychicznego – w postępowaniu przed sądem opiekuńczym w sprawach określonych w niniejszejustawie stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym, ze zmianami wynikającymi z niniejszej ustawy.

Specyfika rozpoznawanych przez sąd opiekuńczy spraw, uzewnętrzniająca się w kodeksie odmiennością regulacji, wiąże się z rodzinnym „rodowodem” tego sądu. Sprawy natomiast, o których mowa w ustawie psychiatrycznej, nie są sprawami z zakresu prawa rodzinnego, lecz są z nimi – jako sprawy z dziedziny prawa osobowego – jedynie ściśle związane.

Przynależność ich do innego zakresu wymagała zatem wyraźnego zastrzeżenia, że choć podlegają one rozpoznaniu przez sąd opiekuńczy, to jednak przy odpowiednim stosowaniu trybu nieprocesowego. Odpowiednim, tzn. z pewnymi modyfikacjami wynikającymi zarówno z przepisów ustawy psychiatrycznej, jak i z jej charakteru – czyli konieczności zagwarantowania praw i swobód obywatelskich osobom chorym psychicznie oraz upośledzonym umysłowo. W konsekwencji, rozpatrzenie omawianych spraw wymaga niekiedy zastosowania wprost przepisów o postępowaniu nieprocesowym oraz przepisów o procesie w wypadkach, w których zachodzi potrzeba ich stosowania przez odesłanie przewidziane w art. 13 § 2 k.p.c.

W Postanowieniu z dnia 25 stycznia 2001 r., III CKN 1454/00 - Sąd Najwyższy wyjaśnił, że sprawy unormowane przepisami ustawy z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego są sprawami z zakresu prawa osobowego.

2. Postępowanie przed sądem opiekuńczym dotyczące przyjęcia do szpitala bez zgody pacjenta - przymusowe umieszczenie i leczenie w szpitalu na wniosek osoby bliskiej(art. 29 u.o.z.p.)

2.1.WNIOSEK W SPRAWIEPRZYJĘCIA DO SZPITALA PSYCHIATRYCZNEGO

Małżonek, krewny w linii prostej, rodzeństwo, przedstawiciel ustawowy lub osoba sprawująca faktyczną opiekę nad osobą chorą psychicznie mogą złożyć wniosek do sądu opiekuńczego właściwego dla miejsca zamieszkania tej osoby o zastosowanie przymusowej hospitalizacji, jeśli osoba ta odmawia dobrowolnego leczenia (art. 29 ust. 2 u.o.z.p.).

2.2.PRZYCZYNY UZASADNIAJĄCE HOSPITALIZACJĘ

Mogą nimi być wyłącznie następujące powody (wyżej też opisane w p. I - 2.4. i 2.5 ) :

1. gdy nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczenie pogorszenia stanu zdrowia psychicznego chorego na, co wskazuje jego dotychczasowe zachowanie,

2. gdy osoba chora psychicznie jest niezdolna do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, a uzasadnione jest przewidywanie, że leczenie w szpitalu psychiatrycznym przyniesie poprawę stanu jej zdrowia(art. 29 ust. 1 u.o.z.p.).

Przyjęcie przez sąd opiekuńczy, że zastosowanie przymusowego leczenia przyniesie poprawę stanu zdrowia psychicznego chorego jest niewystarczające, aby zastosować przymusową hospitalizację, konieczne jest ponadto ustalenie, że chory jest niezdolny do samodzielnego zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych, bowiem zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 pkt. 2u.o.z.p. obydwie przesłanki muszą wystąpić łącznie, chyba że z materiału dowodnego wynika, że zaszła druga przesłanka określona w art. 29 ust. 1 pkt 1u.o.z.p. a mianowicie dotychczasowe zachowanie chorego wskazuje na to, że nieprzyjęcie do szpitala spowoduje znaczne pogorszenie stanu jego zdrowia psychicznego. Z uwagi na to, że sąd musi ocenić przyszłe, możliwe skutki niezastosowania przymusowego leczenia wobec osoby chorej psychicznie, konieczne jest załączenie do wniosku o przymusową hospitalizację orzeczenia lekarza psychiatry szczegółowo uzasadniającego potrzebę leczenia w szpitalu psychiatrycznym (art. 30 u.o.z.p.). Zaświadczenie wystawione przez lekarza psychiatrę musi być wynikiem dogłębnych badań i drobiazgowej, rzetelnej analizy.

2.3. PRZEBIEG POSTĘPOWANIA PRZED SĄDEM OPIEKUŃCZYM

Właściwym do orzekania spraw w przedmiocie przymusowego leczenie nawniosek osoby bliskiej jest sąd opiekuńczy miejsca zamieszkania osoby chorej psychicznie. Sąd opiekuńczy orzeka po przeprowadzeniu rozprawy, rozprawa powinna się odbyć nie później niż w terminie 14 dni od dnia wpływu wniosku lub otrzymania zawiadomienia. Termin ten jest terminem instrukcyjnym, co oznacza, że nie jest wiążący dla sądu. Uchybienie przez sąd opiekuńczy temu terminowi nie daje uprawnień wnioskodawcy czy uczestnikowi, do kwestionowania czynności sądu.

W przypadkach uzasadnionych interesem osoby, której postępowanie dotyczy bezpośrednio, sąd zarządza przeprowadzenie rozprawy w szpitalu. Osoba, której postępowanie dotyczy , może być doprowadzona na rozprawę sądową na mocy zarządzenia sądowego. W tym przypadku stosuje się odpowiednio art. 547 § 2 Kodeksu postępowania cywilnego. Przed wydaniem postanowienia co do istoty sprawy, sąd jest obowiązany uzyskać opinię jednego lub kilku lekarzy psychiatrów. Głównym argumentem decydującym w sprawie są badania lekarskie, od nich zależy treść postanowienia sądu. Jeżeli osoba psychicznie chora, która ma być poddana badaniu przez biegłego, odmawia stawienia się we wskazanym miejscu lub w inny sposób uchyla się od tego badania, sąd może zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie tej osoby przez Policję do wskazanego miejsca. Sąd zawiadamia prokuratora o potrzebie wzięcia udziału w postępowaniu, jeżeli uzna to za konieczne. Zgodnie z art. 510 Kodeksu postępowania cywilnego „zainteresowanym w sprawie jest każdy, czyich praw dotyczy wynik postępowania. Może on wziąć udział w każdym stanie sprawy aż do zakończenia postępowania w drugiej instancji. Jeżeli weźmie udział, staje się uczestnikiem. Na odmowę dopuszczenia do wzięcia udziału w sprawie przysługuje zażalenie”. Sąd może ustanowić dla osoby, której postępowanie dotyczy bezpośrednio, adwokata z urzędu, nawet bez złożenia wniosku, jeżeli osoba ta ze względu na stan zdrowia psychicznego nie jest zdolna do złożenia wniosku, a sąd uzna udział adwokata w sprawie za potrzebny. Na podstawie art. 515 k.p.c. „sąd może, stosownie do okoliczności, przesłuchać świadków i  biegłych bez przyrzeczenia oraz w nieobecności uczestników, może również zażądać od osób, które nie są uczestnikami, złożenia wyjaśnień na piśmie”.Po przeprowadzeniu postępowania sąd wyda postanowienie o potrzebie

przyjęcia osoby chorej psychicznie do szpitala psychiatrycznego lub postanowienie o braku podstaw do przyjęcia do szpitala.Wydając na podstawie dokonanych ustaleń postanowienie rozstrzygające sprawę co do istoty, sąd powinien zamieścić w sentencji postanowienia wyraźną wypowiedź potwierdzającą zasadność przyjęcia do szpitala psychiatrycznego. Gdyby się okazało, że przyjęcie było bezzasadne (nielegalne), w sentencji postanowienia rozstrzygającego sprawę winno się znaleźć stwierdzenie nakazujące wypisanie danej osoby ze szpitala, zgodnie z art. 27 ustawy.

Postanowienie sądu orzekające konieczność umieszczenia w szpitalu psychiatrycznym osoby chorej bez jej zgody jest wykonalne dopiero po uprawomocnieniu się (Postanowienie SN z dnia 30 kwietnia 1997 r., III CKU 22/97). Od postanowienia sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja (art. 518 k.p.c. w zw. z art. 42 u.o.z.p.). Zapewnienie realizacji postanowienia sądowego o przyjęciu do szpitala

psychiatrycznego należy do marszałka województwa. Jeżeli osoba psychicznie chora, wobec której wydano postanowienie o przyjęciu do szpitala psychiatrycznego, odmawia stawienia się w szpitalu psychiatrycznym lub w inny sposób utrudnia wykonanie tego postanowienia, sąd z urzędu lub na wniosek upoważnionego przez marszałka województwa lekarza psychiatry może zarządzić zatrzymanie i przymusowe doprowadzenie tej osoby do szpitala psychiatrycznego przez Policję.

Okres pobytu tej osoby w szpitalu zależy od ustania przyczyny wydania przez sąd orzeczenia o jej przyjęciu (art. 35 ust. 1 i art. 36 ustawy: „o wypisaniu ze szpitala psychiatrycznego osoby przebywającej w tym szpitalu bez jej zgody postanawia ordynator, lekarz kierujący oddziałem, jeżeli uzna, że ustały przewidziane w niniejszej ustawie przyczyny przyjęcia i pobytu tej osoby w szpitalu psychiatrycznym bez jej zgody).

Zgodnie z art. 96 ust.1 pkt 9 ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (tj. Dz. U.z 2010 r. Nr 90, poz. 594 z późn. zm.) - uczestnicy nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych (art.96 ust.1 pkt 9 : ,,Nie mają obowiązku uiszczenia kosztów sądowych: strona w sprawach związanych z ochroną zdrowia psychicznego’’). Postępowanie nieprocesowe wpisuje się do : RNs lub Nsm.

3. Postępowanie przed sądem opiekuńczym dotyczące przyjęcia do szpitala bez zgody pacjenta - postępowanie w sprawie przyjęcia do szpitala psychiatrycznego w trybie nagłym ( z art.22-24 u.o.z.p.)

W przypadkach nagłych, osoba może być przyjęta do szpitala psychiatrycznego bez wcześniejszego uzyskania zgody sądu opiekuńczego, wówczas o taką zgodę sądu opiekuńczego zabiega się już w trakcie pobytu osoby w szpitalu (przypadki nagłe opisano wyżej, w p. I – 2.2 i 2.3).

3.1. ZAWIADOMIENIE LUB WNIOSEK DO SĄDU OPIEKUŃCZEGO

Sąd opiekuńczy wszczyna postępowanie dotyczące przyjęcia do szpitala psychiatrycznego osoby, na podstawie otrzymanego zawiadomienia (art.25 ustawy). Osobą uprawnioną do jego złożenia jest kierownik szpitala (art. 23 ust. 4 niniejszej ustawy). Kierownik szpitala zawiadamia sąd opiekuńczy miejsca siedziby szpitala o przyjęciu w trybie nagłym osoby chorej psychicznie lub z zaburzeniami psychicznymi, w ciągu 72 godzin od chwili przyjęcia.Kierownik wskazuje jednocześnie, że zachowanie tej osoby zagraża jej życiu albo życiu lub zdrowiu innych osób lub też wskazuje na inne zaburzenia psychiczne. Sąd może też wszcząć to postępowanie na podstawie wniosku chorego lub jego przedstawiciela ustawowego, małżonka, krewnych w linii prostej, rodzeństwa bądź osoby sprawującej nad nim faktyczną opiekę albo z urzędu. Postępowanie sądu opiekuńczego wszczęte w trybie art. 25 ustawy, ma na celu kontrolę legalności przyjęcia i przebywania w szpitalu osoby z zaburzeniami psychicznymi, która nie wyraziła na to zgody.

3.2.PRZEBIEG POSTĘPOWANIA W TRYBIE NAGŁYM

(rozprawa przed sądem w szpitalu psychiatrycznym)

Właściwym do rozpoznania sprawy jest jak wyżej wspomniano sąd opiekuńczy właściwy ze względu na miejsce siedziby szpitala. W ciągu 48 godzin od otrzymania zawiadomienia sędzia wizytujący szpital psychiatryczny wysłuchuje osobę przyjętą do szpitala. Sędzia zarządzi natychmiastowe wypisanie ze szpitala, jeśli stwierdzi, że pobyt tej osoby w szpitalu psychiatrycznym jest oczywiście bezzasadny, w przeciwnym razie rozprawa w sprawie przyjęcia do szpitala powinna odbyć się w ciągu 14 dni od dnia otrzymania zawiadomienia lub wpływu wniosku. Rozprawa może odbyć się w szpitalu, jeśli jest to podyktowane interesem chorego i przyjmuje się, taka powinna być praktyka sądowa w sytuacji, gdy pacjent nie może uczestniczyć w rozprawie w sądzie, mając na względzie ochronę jego praw. Osoba chora jest uczestnikiem postępowania sądowego z mocy prawa oraz na mocy zarządzenia sądowego może być doprowadzona na rozprawę celem wysłuchania. Sąd może ustanowić dla tej osoby adwokata z urzędu, jeśli jego udział w sprawie jest potrzebny (art. 48 u.o.z.p.). Ustawa daje sądowi w tym zakresie swobodę jednak zapewnienie choremu pomocy zawodowego pełnomocnika jest wskazane, ponieważ daje mu możliwość czynnego udziału w postępowaniu sądowym.

Przed wydaniem postanowienia sąd jest obowiązany uzyskać opinię jednego lub kilku lekarzy psychiatrów, natomiast nie może to być osoba, która uczestniczyła w podjęciu decyzji o przyjęciu do szpitala psychiatrycznego. Po przeprowadzeniu postępowania sąd wyda postanowienie zatwierdzające przyjęcie do szpitala psychiatrycznego lub postanowienie o braku podstaw do przyjęcia. Od postanowienia sądu pierwszej instancji przysługuje apelacja (art. 518 k.p.c. w zw. z art. 42 u.o.z.p.). Zgodnie z art.27 ustawy o treści postanowienia w przedmiocie przyjęciaosoby przyjętej w trybie nagłym, sąd opiekuńczy zawiadamia niezwłocznie szpital, w którym ta osoba przebywa. Wrazie wydania postanowienia o braku podstaw do przyjęcia, szpital psychiatrycznyjest obowiązany wypisać tę osobę niezwłocznie po doręczeniu mu postanowieniasądu. Wydanie przez sąd opiekuńczy postanowienia stwierdzającego zasadność przyjęcia do szpitala oznacza więc, iż według sądu orzekającego zaistniały wszystkie przesłanki tam określone, tzn. stwierdzenie choroby psychicznej u osoby, której dotychczasowe zachowanie wskazuje na to, że z powodu tej choroby zagraża bezpośrednio własnemu życiu albo życiu lub zdrowiu innych.

Autor : Mariusz Marek J. – Wydział Prawa i Komunikacji Społecznej WSUS w Poznaniu

BIBLIOGRAFIA

1.M.Balicki : Przymus w psychiatrii - regulacje i praktyka, Prawo i Medycyna  1999 Nr 1.
2.T.Cysek,Ł.Korózs : Funkcjonowanie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, Monitor Prawniczy  1997 Nr 3.
3.S.Dąbrowski:Wdrażanie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, Postępy Psychiatrii i Neurologii, 1995 Nr 4.
4.J.Duda :Komentarz do ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, Warszawa 2009.
5.K.Gromek : Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego. Komentarz, Warszawa 2004.
6.K.Korzan:Postępowanie w sprawach ochrony zdrowia psychicznego,Rejent 1996Nr 6.
7.K.Korzan : Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 1997.
8.P.Pogonowski : Realizacja prawa do sądu w postępowaniu cywilnym, Warszawa 2005.
9.A.Rydzewski : Problematyka skuteczności i wykonalności orzeczeń sądu wydanych na podstawie ustawy o ochronie zdrowia psychicznego, Rejent  1998 Nr 1.
1o. W.Siedlecki, S.Świeboda : Postępowanie nieprocesowe, Warszawa 2001.
11.A.Trela : Realizacja prawa do wysłuchania w postępowaniu nieprocesowym, Edukacja Prawnicza.pl,2010,www.edukacjaprawnicza.pl/aktualnosci/a/pokaz/c/aktualnosc/art/realizacja-prawa-do-wysluchania-w-postepowaniu-nieprocesowym (z dn.013.04.2012 r.).
12.Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (tj. Dz. U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1375).
13.Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 23 listopada 1995r. regulujące szczegółowy sposób działania szpitala psychiatrycznego w sprawach przyjmowania oraz wypisywania ze szpitala psychiatrycznego (Dz. U. 1995r. Nr 150, poz.736).