Jak już wiemy z innego opublikowanego artykułu ( odstąpienie od umowy licytacji ) , konsumentowi przysługuje prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość (np. poprzez sklep internetowy, portal aukcyjny), w terminie 10 dni, bez konieczności podania przyczyny. Uprawnienie to wynika z harmonizacji polskiego prawa z prawodawstwem wspólnotowym. Dzięki temu, strona słabsza ekonomicznie (konsument), otrzymuje określone instrumenty, które mają ułatwić jego funkcjonowanie w nowoczesnym ale niepewnym obrocie prawnym. Podstawą prawną ww. instytucji jest ustawa z dnia 2 marca 2000 r. o ochronie niektórych praw konsumentów oraz o odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną przez produkt niebezpieczny (Dz.U nr 22 poz. 271).
Niestety nie każdy wie, że nie od wszystkich umów zawartych na odległość można odstąpić. Nasz ustawodawca zdecydował się wprowadzić pewne ograniczenia, które wynikają z różnych przyczyn.
I tak w pierwszej kolejności należy zwrócić uwagę na art. 10 ust. 3 ww. ustawy. Otóż jeżeli strony nie umówiły się inaczej, prawo do odstąpienia nie przysługuje konsumentowi w przypadku:
1) świadczenia usług rozpoczętego, za zgodą konsumenta, przed upływem terminu, o którym mowa w art. 7 ust. 1
Przykład: przedsiębiorca, uzyskując uprzednią zgodę konsumenta, rozpoczyna świadczenie usługi przed upływem terminu 10 dni od momentu jej zawarcia.
2) dotyczących nagrań audialnych i wizualnych oraz zapisanych na informatycznych nośnikach danych po usunięciu przez konsumenta ich oryginalnego opakowania
Przykład: płyty CD z muzyką, filmy na DVD/Blu-Ray. Jest to tzw. klauza celofanowa.
3) umów dotyczących świadczeń, za które cena lub wynagrodzenie zależy wyłącznie od ruchu cen na rynku finansowym,
Przykład: zakup obligacji, akcji.
4) świadczeń o właściwościach określonych przez konsumenta w złożonym przez niego zamówieniu lub ściśle związanych z jego osobą,
Przykład: instrument wykonany na zamówienie
5) świadczeń, które z uwagi na ich charakter nie mogą zostać zwrócone lub których przedmiot ulega szybkiemu zepsuciu,
Przykład: klucze licencyjne, których wykorzystanie powoduje przypisanie programu/gry do danego konta (np. Steam, Origin, Games for Windows Live!), artykuły spożywcze.
6) dostarczania prasy,
7) usług w zakresie gier hazardowych.
Należy jednak jeszcze raz przypomnieć, że art. 10 ust. 3 pkt. 1-7 ma charakter przepisu względnie obowiązującego (ius dispositivum) i odmienne postanowienie stron, wyłącza jego stosowanie.
Oprócz powyższego wyłączenia, wszystkich przepisów o umowach zawieranych na odległość, które znajdują się we wspomnianej powyżej ustawie (bez względu na postanowienia stron; w tym regulacji prawa do odstąpienia w terminie 10 dni), na podstawie art. 16, nie stosuje się do umów:
1) z wykorzystaniem automatów sprzedających,
2) z wykorzystaniem innych automatów umieszczonych w miejscach prowadzenia handlu,
3) rent,
4) zawartych z operatorami telekomunikacji przy wykorzystaniu publicznych automatów telefonicznych,
5) dotyczących nieruchomości, z wyjątkiem najmu,
6) sprzedaży z licytacji.
Przepisów o odstąpieniu nie stosuje się również do:
1) sprzedaży artykułów spożywczych dostarczanych okresowo przez sprzedawcę do mieszkania lub miejsca pracy konsumenta,
2) świadczenia, w ściśle oznaczonym okresie, usług w zakresie zakwaterowania, transportu, rozrywek, gastronomii; w wypadku rozrywek na świeżym powietrzu przedsiębiorca może zastrzec także wyłączenie obowiązku zawiadomienia o niemożności spełnienia świadczenia, o którym mowa w art. 12 ust. 2, jednak tylko we wskazanych w umowie okolicznościach.
