Radca prawny a adwokat – podobieństwa
Zarówno adwokat, jak i radca prawny jest reprezentantem profesji prawniczych - https://kancelaria-kfk.pl/publikacje/radca-prawny-a-adwokat/. Oznacza to konieczność ukończenia 5-letnich wyższych studiów prawniczych, odbycia 3-letniej aplikacji prowadzonej przez samorządy zawodowe, zdania odpowiedniego egzaminu zawodowego oraz uzyskania wpisu na listę adwokatów bądź radców prawnych.
Obecnie obowiązujące uregulowania prawne dotyczące obu tych zawodów są niemal identyczne, co potwierdzają stosowne zapisy art.4 ust. 1 ustawy Prawo o adwokaturze oraz art. 6 ust. 1 ustawy o radcach prawnych. Wynika z nich, że zadania adwokata oraz radcy prawnego polegają na świadczeniu pomocy prawnej. Zakres tej pomocy obejmuje przede wszystkim udzielanie porad i konsultacji prawnych, przygotowywanie opinii prawnych, pism procesowych oraz projektów aktów prawnych, a także występowanie w charakterze obrońcy albo pełnomocnika przed sądami czy też odpowiednimi organami administracji państwowej.
Z powyższego widać wyraźnie, że nie ma potwierdzenia obiegowa opinia wielu ludzi, że adwokat specjalizuje się w sprawach karnych, natomiast radca prawny w sprawach gospodarczych i cywilnych. Oba zawody mocno zbliżyły się do siebie pod kątem kompetencji, sposobu wykonywania zawodu, ale i posiadanych praw czy nałożonych obowiązków. Kiedyś te różnice były znacznie wyraźniejsze, a obecnie radca prawny może być pełnomocnikiem w postępowaniu karnym. Z kolei adwokaci udzielają pomocy urzędom bądź podmiotom gospodarczym. Istotniejsze zatem są konkretne specjalizacje niż znaczenie wykonywanego zawodu. Ważne, aby powierzyć swoje sprawy rzeczywiście fachowcowi w danej dziedzinie. Natomiast oba tytuły zawodowe uprawniają do reprezentowania osób fizycznych, osób prawnych praz jednostek organizacyjnych we wszelkich typach spraw i przed każdym sadem.
W stosunku do obu grup zawodowych można też zastosować grzecznościowy tytuł „mecenas”, który jednak nie jest tytułem zawodowym.
Zawody zaufania publicznego
Adwokaci i radcy prawni wykonują swój zawód w sposób indywidualny albo w zespołach. Co ważne, ze względu na specyfikę profesji, która ma charakter zawodu zaufania publicznego, nałożone są ściśle określone prawa oraz obowiązki wobec swoich klientów. Przede wszystkim to kwestia kodeksu etyki zawodowej. Wśród owych obowiązków najważniejsze znaczenie ma kilka.
- Obowiązek bezwzględnego przestrzegania tajemnicy zawodowej, czyli gwarancja poufności – ochrona obejmuje zobowiązania do poufności całego personelu, ale i odpowiednich zabezpieczeń telefonów, komputerów czy przechowywanych dokumentów. Co więcej, radcy prawni i adwokaci nie są nawet zobowiązani do udostępniania informacji organom państwa, jeżeli one dotyczą spraw klientów. Innymi słowy, nie może dojść do żadnego wycieku informacji z kancelarii.
- Zakaz świadczenia swoich usług innemu klientowi, jeżeli prowadziłoby to negatywnych skutków wobec dotychczasowego klienta w ramach tzw. konfliktu interesów.
- Obowiązek ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej, ponieważ klient ma prawo uzyskać odszkodowanie za ewentualne błędy wyrządzone podczas świadczenia pomocy prawnej lub za nieprawidłową poradę prawną. Związane jest to z faktem ponoszenia odpowiedzialności materialnej za nienależyte sprawowanie swojej profesji. Ubezpieczenie OC stanowi więc ochronę interesów klienta, ale też samego adwokata czy radcy.
- Podleganie odpowiedzialności dyscyplinarnej w ramach samorządów zawodowych za wykonywanie swoich usług w sposób niewłaściwy. Jednocześnie adwokaci i radcy prawni mają obowiązek uczestnictwa w samorządzie zawodowym oraz przestrzegania zasad przez niego opracowanym.
Należy jeszcze dodać, że szczególną wagę w przypadku obu zawodów ma samodzielność oraz niezależność. Adwokat czy radca prawny nie może ulegać żadnym naciskom (społecznym, politycznym czy zawodowym). Jednocześnie niezwykle ważna okazuje się więź osobista pomiędzy mecenasami a ich klientami, która opiera się na wzajemnym zaufaniu obu stron. W codziennych zadaniach niezwykle istotne jest również nieustanne podnoszenie swoich kompetencji zawodowych, które potwierdzają wysokie kwalifikacje.
Radca prawny a adwokat – różnice
Pierwsza kwestia dotyczy zasady wykonywania konkretnego zawodu. I tak, profesję adwokata reguluje ustawa – Prawo o adwokaturze z 26 maja 1982 r. Z kolei zasady wykonywania zawodu radcy prawnego określa ustawa o radcach prawnych z 6 lipca 1982 r. Jednak w obu przypadkach zakres praw i obowiązków okazuje się niemal identyczny i odnosi się do świadczenia konkretnej pomocy prawnej, kształtowania i stosowania prawa oraz aktywnego współdziałania w ochronie praw i wolności obywatelskich. Różnice obejmują w zasadzie aspekty techniczne.
Zakres form prawnych wykonywania zawodu
Pierwsza kluczowa różnica dotyczy innego zakresu form prawnych wykonywania swojego zawodu. Obowiązkiem adwokata jest prowadzenie swojej działalności wyłącznie we własnym imieniu. Oznacza to całkowity zakaz zatrudnienia np. w przedsiębiorstwie jako pracownik na etacie. Sytuacja jest jasna – jeżeli pozostaje w stosunku pracy, to nie ma prawa wykonywać swoich zadań adwokackich.
Inaczej to się przedstawia w przypadku radców prawnych, ponieważ w stosunku do nich to ograniczenie nie istnieje. Innymi słowy, każdy radca prawny może wykonywać swoje obowiązki w ramach tradycyjnego zatrudnienia na etacie. Jedno zastrzeżenie – kierownik jednostki organizacyjnej, któremu radca prawny podlega nie ma prawa zlecać mu zadań wykraczających poza ściśle określony zakres pomocy prawnej.
W związku z tym z tym rozgraniczeniem adwokat na pewno ma nieco większą niezależność, ponieważ nie odpowiada przez pracodawcą jak radca prawny. Swój zawód wykonuje w kancelarii adwokackiej czy zespole adwokackim, ewentualnie w spółce partnerskie, cywilnej bądź komandytowej. Jednak w przypadku spółek wspólnikami mogą być jedynie adwokaci, radcowie prawni, doradcy podatkowi lub rzecznicy patentowi. Ustawa dopuszcza też partnerstwo prawników zagranicznych.
Kwestie spraw karnych i karnoskarbowych
Jeszcze do 1 lipca 2015 r. wyłącznie adwokat mógł występować w charakterze obrońcy w sprawach karnych oraz karnoskarbowych. Obecnie i to się zmieniło po nowelizacji przepisów. Dlatego radca prawny może reprezentować klienta w sprawach tego typu, ale pod jednym warunkiem. Mianowicie taka zgoda nie dotyczy tych radców, którzy pozostają w stosunku pracy. Uprawnienia te mają tylko ci, którzy wykonują swój zawód w kancelarii radcowskiej, na podstawie umowy cywilnoprawnej czy w spółkach wyżej wymienionych.
Kolor żabotów przy todze
Ostatnia różnica jest widoczna na pierwszy rzut oka. Warto podkreślić, że podczas rozprawy sądowej można łatwo rozróżnić obie profesje po kolorze żabotu. Adwokaci występują w todze z żabotem zielonym, a radcy prawni mają żabot niebieski.
Widać zatem, że obecnie te różnice w wykonywaniu zawodu adwokata i radcy prawnego są naprawdę symboliczne. Kiedyś wyglądało to nieco inaczej, nie tylko w sprawach karnych i karnoskarbowych. Dość powiedzieć, że dopiero od 2007 r. katalog uprawnień radcy prawnego został poszerzony o sprawy rodzinne.
Osoby, które na co dzień nie interesują się regulacjami zawodowymi dotyczącymi tych grup zawodowych mogły nawet tych zmian nie zauważyć, i stąd właśnie ta powszechna opinia, że radca prawny ma mniejsze uprawnienia niż adwokat.
Artykuł powstał przy współpracy z Kancelarią Adwokacką Florczak Keller i Wspólnicy
https://kancelaria-kfk.pl/
ul. Polskiej Organizacji Wojskowej 23/3
90-248 Łódź
