_jpg_108_74.jpg)
Zgodnie z art. 31 par. 1 zd. 1 Kodeksu Rodzinnego i Opiekuńczego (KRiO) z chwilą zawarcia małżeństwa powstaje między małżonkami z mocy ustawy wspólność majątkowa (wspólność ustawowa) obejmująca przedmioty majątkowe nabyte w czasie jej trwania przez oboje małżonków lub przez jednego z nich (majątek wspólny).
W czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może dokonać podziału majątku wspólnego. Zabrania tego bowiem art. 35 KRiO. Co istotne, nie może również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.
Najpierw ustaje wspólność majątkowa
W czasie trwania małżeństwa wspólność majątkowa ustanie wtedy, gdy:
a) małżonkowie ustanowią rozdzielność majątkową w formie aktu notarialnego (art. 47 par. 1 KRiO),
b) na wskutek żądania jednego z małżonków sąd ustanowi rozdzielność majątkową ( art. 52 par. 1 KRiO),
c) nastąpi prawomocne orzeczenia separacji, jeżeli wspólność majątkowa istniała ( art. 54 par. 1 KRiO),
e) nastąpi ubezwłasnowolnienie przez sąd jednego z małżonków (art. 53 par. 1 KRiO),
f) jeden z małżonków ogłosi upadłość ( art. 53 par. 1 KRiO)
Z mocy prawa sąd ustanowi rozdzielność majątkową w przypadku :
a) prawomocnego wyroku orzekającego unieważnienie małżeństwa cywilnego (jeżeli wspólność majątkowa istniała),
b) prawomocnego wyroku rozwodowego , lub orzeczenia o separacji (jeżeli wspólność majątkowa istniała),
c) śmierci jednego lub obojga małżonków.
Wyjątek
W pozwie rozwodowym albo w pozwie o separację strony mogą wnosić o rozstrzygnięcie w kwestii podziału majątku wspólnego. Z chwilą wniesienia powództwa wspólność majątkowa stron istnieje, ale skutki podziału majątku nastąpią dopiero po uprawomocnieniu się wyroku rozwodowego lub orzeczenia o separacji. Co ważne, przeprowadzenie podziału majątku w niniejszych warunkach nie może spowodować „nadmiernej zwłoki w postępowaniu” (art. 58 par. 3 w powiązaniu z art. 61[3] KRiO).
Sprawdż:
Podział majątku małżonków w czasie rozwodu – czy jest możliwy?
... potem można dokonać podziału majątku wspólnego
W świetle art. 31 par. 2 KRiO do majątku wspólnego należą w szczególności:
1) pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków;
2) dochody z majątku wspólnego, jak również z majątku osobistego każdego z małżonków;
3) środki zgromadzone na rachunku otwartego lub pracowniczego funduszu emerytalnego każdego z małżonków;
4) kwoty składek zewidencjonowanych na subkoncie, o którym mowa w art. 40a ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2015 r. poz. 121).
Natomiast z art. 33 KRiO majątek osobisty każdego z małżonków stanowią:
1) przedmioty majątkowe nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej;
2) przedmioty majątkowe nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił;
3) prawa majątkowe wynikające ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom;
4) przedmioty majątkowe służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków;
5) prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie;
6) przedmioty uzyskane z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia albo z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę; nie dotyczy to jednak renty należnej poszkodowanemu małżonkowi z powodu całkowitej lub częściowej utraty zdolności do pracy zarobkowej albo z powodu zwiększenia się jego potrzeb lub zmniejszenia widoków powodzenia na przyszłość;
7) wierzytelności z tytułu wynagrodzenia za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej jednego z małżonków;
8) przedmioty majątkowe uzyskane z tytułu nagrody za osobiste osiągnięcia jednego z małżonków;
9) prawa autorskie i prawa pokrewne, prawa własności przemysłowej oraz inne prawa twórcy;
10) przedmioty majątkowe nabyte w zamian za składniki majątku osobistego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.
W literaturze podniesiono: „Przez przedmioty majątkowe należy rozumieć prawa majątkowe, a także inne składniki, które mają wartość majątkową. Majątek wspólny tworzą jedynie aktywa, a nie długi, ponieważ one obciążają majątek i sąd w postępowaniu o podział majątku wspólnego długów nie dzieli (...)”. [1] Potwierdza to Sąd Najwyższy w Postanowieniu z dnia 20 października 2011 r. IV CSK 53/2011: "W sprawie o podział majątku wspólnego sąd uwzględnia należące do niego aktywa, a nie długi".
Więcej orzeczeń SN :
Podział majątku wspólnego małżonków - wybór orzeczeń Sądu Najwyższego
Ważne!
Przedmioty zwykłego urządzenia domowego służące do użytku obojga małżonków są objęte wspólnością ustawową także w wypadku, gdy zostały nabyte przez dziedziczenie, zapis lub darowiznę, chyba że spadkodawca lub darczyńca inaczej postanowił (art. 34 KRiO).
Wysokość udziałów w majątku wspólnym
Oboje małżonkowie mają równe udziały w majątku wspólnym ( art. 43 par. 1 KRiO). Od niniejszej zasady ustawodawca wprowadził wyjątek: „(...) z ważnych powodów każdy z małżonków może żądać, ażeby ustalenie udziałów w majątku wspólnym nastąpiło z uwzględnieniem stopnia, w którym każdy z nich przyczynił się do powstania tego majątku. Uwzględnia się wtedy „ także nakład osobistej pracy przy wychowaniu dzieci i we wspólnym gospodarstwie domowym” (art. 43 par. 2 i 3 KRiO).
Literatura prawnicza wyjaśnia: „ Przez określenie „przyczynianie się małżonków do powstania majątku wspólnego” rozumie się nie tylko działania małżonków prowadzące bezpośrednio do powiększenia substancji majątku wspólnego, ale także całokształt ich starań o założoną przez zawarcie małżeństwa rodzinę i zaspokojenie jej potrzeb”. [2] Nie decydują bowiem o tym tylko dochody małżonków, ale także ich nakład pracy włożonej przy wychowaniu dzieci.
Przykład: Mąż pracuje zawodowa, a jego żona nie jest nigdzie zatrudniona i wychowuje ich wspólne dzieci w wieku przedszkolnym.
Jeżeli podane tutaj informacje są niewystarczające
Objaśnienia
[1] Skiepko K. , Komentarz do spraw o podział majątku wspólnego, Warszawa 2013, str. 102-103
[2] Ignaczewski J., Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Komentarz, Warszawa 2010, str. 238
Podstawa prawna:
- art. 31, art. 33, art. 35, art. 43 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Stan prawny na 7 sierpnia 2015 roku
