Komornik sądowy jest funkcjonariuszem publicznym działającym przy sądzie rejonowy. Zostaje powołany przez Ministra Sprawiedliwości. Komornik wykonuje między innymi czynności egzekucyjne na podstawie tytułu wykonawczego.
Tytuł wykonawczy
Zgodnie z art.776 Kodeksu postępowania cywilnego (dalej: K.p.c.) tytułem wykonawczym jest tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności. Jest nim przykładowo wyrok sądowy lub nakaz zapłaty z nadaną mu klauzulą wykonalności. Stanowi ona zezwolenie na przeprowadzenie egzekucji komorniczej z majątku dłużnika (przymus państwowy).
Czego nie może zająć komornik ?
Komornik może prowadzić egzekucję między innymi z rachunku bankowego dłużnika, z jego wynagrodzenia za pracę lub z ruchomości (przedmioty materialne) albo nieruchomości (art. 46 par. 1 K.c.) należących do dłużnika. Co ważne, komornik nie może dłużnikowi zająć wszystkiego co posiada.
Na podstawie art. 829 K.p.c. egzekucji komorniczej nie podlegają:
1) przedmioty urządzenia domowego, pościel, bielizna i ubranie codzienne, niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny, a także ubranie niezbędne do pełnienia służby lub wykonywaniu zawodu;
2) zapasy żywności i opału niezbędne dla dłużnika i będących na jego utrzymaniu członków jego rodziny na okres jednego miesiąca;
3) narzędzie i inne przedmioty niezbędne do osobistej pracy zarobkowej dłużnika oraz surowce niezbędne dla niego do produkcji na okres jednego tygodnia, z wyłączeniem pojazdów mechanicznych;
4) u dłużnika pobierającego periodyczną stałą płacę - pieniądze w kwocie, która odpowiada nie podlegającej egzekucji części płacy na czas do najbliższego terminu wypłaty, a u dłużnika nie otrzymującego stałej płacy - pieniądze niezbędne dla niego i jego rodziny na utrzymanie przez dwa tygodnie;
5) przedmioty niezbędne do nauki, papiery osobiste, odznaczenia i przedmioty służące do wykonywania praktyk religijnych oraz przedmioty codziennego użytku, które mogą być sprzedawane tylko znacznie poniżej ich wartości, a dla dłużnika mają znaczną wartość użytkową,
Prawna ochrona rolników
W razie skierowania egzekucji sądowej przeciwko rolnikowi, który prowadzi gospodarstwo rolne, niezależnie od przedmiotów wyłączonych spod egzekucji przez Kodeks postępowania cywilnego na podstawie par.1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 maja 1996 r. w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji sądowej (Dz.U. z 1996 nr 63 poz. 300) egzekucji nie podlegają między innymi:
1) jeden koń z uprzężą, a w razie braku konia – jeden źrebak lub inne zwierzę pociągowe wraz z uprzężą;
2) w razie braku krowy - jedna jałówka lub cieliczka, niezależnie od tego, czy dłużnik posiada kozy albo owce podlegające wyłączeniu spod egzekucji na podstawie art. 829 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego;
3) jeden tryk, jedna maciora (locha) oraz 20 sztuk drobiu;
4) podstawowe maszyny, narzędzia i urządzenia rolnicze w ilości niezbędnej do pracy w gospodarstwie rolnym;
5) zboże i inne ziemiopłody niezbędne do siewów lub sadzenia w gospodarstwie rolnym dłużnika w danym roku gospodarczym;
6) zakontraktowane zwierzęta rzeźne, jeżeli ich waga nie odpowiada warunkom handlowym albo termin dostawy nie upłynął lub nie upływa w miesiącu przeprowadzenia egzekucji;
7) ciągnik wraz z maszynami i sprzętem współpracującym niezbędnym do uprawy, pielęgnacji, zbioru i transportu ziemiopłodów;
8) stado podstawowe zwierząt futerkowych oraz zwierzęta futerkowe, co do których hodowca zawarł umowę kontraktacyjną na dostawę skór tych zwierząt;
9) stado użytkowe kur niosek w okresie pierwszych sześciu miesięcy nieśności;
10) podstawowy sprzęt techniczny niezbędny do zakończenia cyklu danej technologii produkcji w przypadku gospodarstwa specjalistycznego.
Ważny przepis
Z art. 1061 par.1 K.p.c. wynika, że dłużnik prowadzący działalność gospodarczą w formie przedsiębiorstwa lub gospodarstwa rolnego, w razie gdy egzekucja zostanie skierowana do rzeczy niezbędnej do prowadzenia tej działalności, może wystąpić do sądu o wyłączenie tej rzeczy spod zajęcia. We wniosku powinien wskazać składniki swego mienia, z których jest możliwe zaspokojenie roszczenia wierzyciela w zamian za rzecz zwolnioną.
O wyłączeniu spod zajęcia sąd orzeka po wysłuchaniu stron, biorąc pod uwagę obok interesów wierzyciela i dłużnika również społeczno-gospodarcze znaczenie działalności gospodarczej dłużnika. Z chwilą wydania postanowienia zwalniającego spod zajęcia, w stosunku do mienia zastępczego określonego w postanowieniu następują skutki zajęcia. Komornik dokona niezwłocznie czynności związanych z zajęciem. Wniosek o zwolnienie spod zajęcia może być zgłoszony również w skardze na czynności komornika.
Podstawa prawna:
- art.776 K.p.c.;
- art. 829 K.p.c.;
- art.1061 par.1 K.p.c.;
- Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 maja 1996 r. w sprawie określenia przedmiotów należących do rolnika prowadzącego gospodarstwo, które nie podlegają egzekucji sądowej (Dz.U. z 1996 nr 63 poz. 300)
Orzecznictwo uzupełniające Sądu Najwyższego
”Samochód osobowy, stanowiący własność dłużnika i wykorzystywany przez niego do osobistej pracy zarobkowej w charakterze taksówkarza, może być - stosownie do konkretnych okoliczności - uznany za przedmiot nie podlegający egzekucji” - Uchwała Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 30 maja 1996 r., III CZP 56/96
Stan prawny na 5 listopada 2011 roku
