Trzy typy właściwości
Kodeks postępowania cywilnego wyróżnia trzy typy właściwości miejscowej: ogólną, przemienną i wyłączną. W pierwszej kolejności należy stosować przepisy o właściwości miejscowej ogólnej (art. 27-30 KPC). Stanowią one modelową konstrukcję, od której właściwość przemienna i wyłączna stanowią wyjątek.
Właściwość przemienna
Istotę instytucji właściwości miejscowej przemiennej określa art. 31 KPC, zgodnie z którym powództwo, w enumeratywnie wyliczonych sprawach, wytoczyć można bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed inny sąd. Ustawodawca uznał bowiem, że istnieje pewien rodzaj sporów, w których ze względu na ich przedmiot, powód może wybrać miejsce przeprowadzenia postępowania sądowego. Uzasadnieniem dla takiej regulacji są m.in. względy tak zwanej ekonomiki procesowej czy też chęć zrównania pozycji procesowej stron.
Zgodnie z
przepisami o właściwości miejscowej przemiennej, oprócz sądu właściwości
ogólnej:
1) powództwo
o roszczenie alimentacyjne oraz o ustalenie pochodzenia dziecka i związane z
tym roszczenia wytoczyć można według miejsca zamieszkania osoby uprawnionej
(art. 32 KPC),
2) powództwo
o roszczenie majątkowe przeciwko przedsiębiorcy można wytoczyć przed sąd, w
którego okręgu znajduje się zakład główny lub oddział, jeżeli roszczenie
pozostaje w związku z działalnością tego zakładu lub oddziału (art. 33 KPC),
3) powództwo
o ustalenie istnienia umowy, o jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie,
jako też o odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania
umowy wytoczyć można przed sąd miejsca jej wykonania. W razie wątpliwości
miejsce wykonania umowy powinno być stwierdzone dokumentem (art. 34 KPC),
4) powództwo
o roszczenie z czynu niedozwolonego wytoczyć można przed sąd, w którego okręgu
nastąpiło zdarzenie wywołujące szkodę (art. 35 KPC),
5) powództwo
o zapłatę należności za prowadzenie sprawy wytoczyć można przed sąd miejsca,
gdzie pełnomocnik procesowy sprawę prowadził (art. 36 KPC),
6) powództwo
o roszczenie ze stosunku najmu lub dzierżawy nieruchomości wytoczyć można przed
sąd miejsca położenia nieruchomości (art. 37 KPC) oraz
7) powództwo
przeciwko zobowiązanemu z weksla lub czeku można wytoczyć przed sąd miejsca
płatności. Kilku zobowiązanych z weksla lub czeku można łącznie pozwać przed
sąd miejsca płatności lub sąd właściwości ogólnej dla akceptanta albo wystawcy
weksla własnego lub czeku (art. 371KPC ).
Powyższe
brzmienie przepisów oznacza, że wyłącznie od uznania powoda zależy, przed
którym właściwym miejscowo sądem będzie rozpoznana sprawa cywilna. Ma on w tym
zakresie pełną dowolność.
Sprawdź również :
- droga sądowa
- wartość przedmiotu sporu
- wysokość opłat sądowych
- właściwość sądu ( rzeczowa, miejscowa, funkcjonalna )
- właściwość rzeczowa ( sąd rejonowy czy okręgowy )
