Jest to zdecydowanie najistotniejszy element dokumentacji zgłoszeniowej wynalazku, ponieważ stanowi podstawę do oceny zdolności patentowej zgłoszonego rozwiązania. Nadto w przypadku uzyskania patentu zastrzeżenia patentowe wyznaczają przedmiotowy zakres prawa wyłącznego wynikającego z patentu na wynalazek[1].
Poza tym zgodnie z brzmieniem art. 31 ust. 1 i 3 pwp[2] stanowią obligatoryjną część zgłoszenia. Zastrzeżenia patentowe powinny być ujęte w sposób zwięzły, ale jednocześnie jednoznaczny, co wyraźnie wynika z art. 33 ust. 3 pwp. Należy uwzględnić w nich techniczne cechy rozwiązania, określać zgłoszony do opatentowania wynalazek oraz zakres żądanej ochrony patentowej[3]. Wobec tego zastrzeżenia patentowe nie mogą się sprowadzać jedynie do wskazania założenia technicznego wynalazku, czy też nieskonkretyzowanej idei. Bardzo istotne jest również to, że nie powinny być one formułowane a contrario, a zatem nie powinny wskazywać, jakich cech nie posiada zgłoszone rozwiązanie, lecz jedynie te właściwości, które posiada wynalazek.
Poza tym wszystkie zastrzeżenia patentowe powinny następować po sobie w odpowiedniej kolejności i dodatkowo powinny być ponumerowane cyframi arabskimi. Nie można tu mówić o dowolności, bowiem liczba oraz układ zastrzeżeń musi znajdować uzasadnienie w istocie zgłoszonego wynalazku.
Odnośnie redakcji zastrzeżeń patentowych należy też wyraźnie podkreślić, że każde z nich powinno zawierać sie w jednym zdaniu, przy zachowaniu należytej jasności i zwięzłości. Możliwa jest też sformułowanie zastrzeżenia patentowego w formie równoważnika zdania.
W zastrzeżeniach patentowych uwzględnia sie jedynie te cechy wynalazku, które zostały uwzględnione w opisie wynalazku i jednocześnie w całości powinny być poparte opisem wynalazku.
Zastrzeżenia patentowe są ujmowane w opisie patentowym(art.63 ust. 2 pwp). Może on posłużyć przy interpretacji zastrzeżeń patentowych. Jednakże odnosi się to jedynie do opisu opublikowanego przez Urząd Patentowy po udzieleniu patentu stanowiącego jedne z elementów dokumentu stwierdzającego udzielnie patentu. (art. 54)
Zastrzeżenia patentowe składają się z dwóch części - nieznamienne oraz znamienne. Te pierwsze zawierają zespół cech technicznych koniecznych dla sprecyzowania przedmiotu wynalazku; cześć ta powinna rozpoczynać sie od określenia tytułu wynalazku bądź od takiej części tytułu wynalazku dotyczącej wynalazku zastrzeganego danym zastrzeżeniem. Z kolei na cześć znamienną składa się określenie cech wyróżniających wynalazek zgłoszony do ochrony spośród rozwiązań posiadających cechy wskazane w części niezmiennej. Nadto część znamienna rozpoczyna się od następującego sformułowania - "znamiennym tym, że".
Co do rodzajów zastrzeżeń wskazuje się na zastrzeżenia niezależne prezentujące ogół cech zgłaszanego wynalazku oraz zastrzeżenia zależne. Zastrzeżenia zależne wskazują warianty wynalazku bądź doprecyzowują cechy wskazane w zastrzeżeniu niezależnym. Związek między wskazanymi rodzajami zastrzeżeń musi być jasno wskazany w treści zastrzeżenia[4]. W kontekście rodzajów zastrzeżeń warto zaznaczyć, że możliwe jest tworzenie zastrzeżeń wielokrotnie niezależnych[5].
