Spadkobiercami ustawowymi są osoby powołane do dziedziczenia z mocy art. 931 i następnych Kodeksu cywilnego (dalej: K.c.). Są nimi dzieci spadkodawcy (w tym poczęte a jeszcze nienarodzone - art. 927 par. 2 K.c.) oraz małzonek spadkodawcy. Będą oni wtedy dziedziczyć masę spadkową w częściach równych z tym, że małżonek nie może otrzymać mniej niż jedną czwartą całości spadku.
Zobaczmy przykłady:
1. Spadkodawca
w chwili śmierci był w związku małżeńskim. Pozostawił żonę i dwoje pełnoletnich
dzieci. Nie sporządził testamentu. W tym przypadku wdowie po nim oraz dzieciom
przypadnie po jednej trzeciej spadku.
2. Zmarły
Jan Kowalski nie przekazał za życia swojej ostatniej woli. Pozostawił żonę Annę
wraz z czwórką dzieci. Przypadnie jej wtedy jedna czwarta spadku, a pozostałe
trzy czwarte masy spadkowej zostanie podzielone na cztery równe części pomiędzy
dzieci.
Ważne!
Małżonek spadkodawcy, który pozostaje w oficjalnej orzeczonej przez sad separacji jest wyłączony z dziedziczenia ustawowego (art. 935[1] K.c.).
Spadkodawca nie miał dzieci i nie pozostawił testamentu
Jeżeli spadkodawca nie miał dzieci, wtedy do dziedziczenia po nim są powoływani jego małżonek oraz rodzice (art. 932 par. 1 K.c.). Małżonkowi należy się wtedy jedna druga majątku. Natomiast każdemu z rodziców przypadnie jedna czwarta całości spadku (art. 933 par. 1 K.c.)
W sytuacji, gdy jedno z rodziców umiera przed otwarciem spadku lub go odrzuci, wtedy drugiemu rodzicowi przypada jedna czwarta spadku zaś do jego pozostałej części zostaje powołane zostaje rodzeństwo spadkodawcy, które trzy czwarte spadku dziedziczy w częściach równych (art. 934 par. 2 K.c.).
W przypadku, gdy zmarły był kawalerem wtedy cały spadek po nim przejmują w częściach równych jego rodzice tj. każde z nich po jednej drugiej. Jeżeli oni nie żyją, wtedy do spadku powoływane jest rodzeństwo lub dzieci rodzeństwa (jeżeli któreś z rodzeństwa nie dożyło otwarcia spadku lub go odrzuciło).
Dziadkowie spadkodawcy dziedziczą po nim w częściach równych tzn. po jednej czwartej spadku każdy wtedy, gdy był on bezdzietnym kawalerem, rodzice jego już nie żyją oraz nie posiada rodzeństwa (art. 934 par. 1 K.c.). W razie nie dożycia otwarcia spadku przez jednego z dziadków, przypadający mu udział przechodzi wtedy na jego dzieci, czyli ciotki oraz wujków spadkodawcy.
Co ważne, gdy nie posiada on potomstwa, to cały spadek rozdzielony zostaje w równych częściach pomiędzy pozostałych dziadków (art. 934 par. 3 K.c.)
Na podstawie art. 935 K.c. gdy spadkodawca nie pozostawał w związku małżeńskim, nie posiadał krewnych uprawnionych do dziedziczenia ustawowego, wtedy jego spadek przypada gminie, na terenie której posiada ostatni meldunek. W razie trudności z ustaleniem jego ostatniego miejsca pobytu - spadek po nim przejmie jako spadkobierca ustawowy Skarb Państwa.
Podstawa prawna:
- art. 931 - 940 K.c.
Stan prawny na 15 września 2011 roku
