Wypowiedzenie umowy o pracę stanowi jednostronną czynność prawną. Nie jest zatem wymagana na nie zgoda drugiej strony stosunku pracy tj. pracownika lub pracodawcy. Zgodnie z treścią art. 61 par. 1 Kodeksu cywilnego (dalej: K.c.) oświadczenie woli, które ma być złożone innej osobie, jest złożone z chwilą, gdy doszło do niej w taki sposób, że mogła zapoznać się z jego treścią. Potwierdza to utrwalona linia orzecznicza Sądu Najwyższego (dalej: SN). W wyroku SN z dnia 23 stycznia 1998 r., I PKN 501/97 (OSNAP 1999 nr 1, poz. 15) czytamy: „(...) 2. Wypowiedzenie pracownikowi warunków umowy o pracę jest dokonane w momencie, w którym doszło ono do niego w sposób pozwalający zapoznać się z treścią oświadczenia pracodawcy, choćby pracownik odmówił zapoznania się z nim (art. 61 KC w związku z art. 300 KP). Od tej chwili biegnie termin określony w art. 264 § 1 KP.”
Przyczyna wypowiedzenia
W art. 30 par. 4 Kodeksu pracy (dalej: K.p.) ustawodawca wskazuje, że w oświadczeniu pracodawcy o wypowiedzeniu umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony powinna być wskazana przyczyna uzasadniająca wypowiedzenie. Sąd Najwyższy w nadal aktualnym wyroku z dnia 19 maja 1997 r., I PKN 173/97 (OSNAPiUS 1998, nr 8 , poz. 243) dodaje: „(...) Niewykonanie tego obowiązku jest naruszeniem przepisów o wypowiadaniu umów w rozumieniu art. 45 par. 1 k.p. 2. Konflikt pomiędzy pracodawcą, a pracownikiem w związku z procesem sądowym nie przesądza o niemożliwości lub niecelowości przywrócenia do pracy (art. 45 par. 2 k.p.)”.
Podanie przyczyny na piśmie
Przyczyna wypowiedzenia bezterminowej umowy o pracę powinna być sformułowana w na piśmie w sposób zrozumiały dla pracownika. Nie może być ogólnikowa. Podkreślił to SN w wyroku z dnia 1 października 1998 r., I PKN 315/97 (OSNAPiUS 1998, nr 14, poz. 427): „ Podanie w piśmie rozwiązującym umowę o pracę << niewłaściwego wywiązywania się z obowiązków>> nie jest wystarczającym wskazaniem przyczyny wypowiedzenia umowy o pracę (art. 30 par. 4 k.p.)”. W najnowszym orzecznictwie SN (wyrok z dnia 10 maja 2000 r. , I PKN 641/99, OSNP 2001/20/618) podniesiono, że naruszenie powyższego przepisu „(…) ma miejsce wówczas, gdy pracodawca nie wskazuje w ogóle przyczyny wypowiedzenia bądź gdy wskazana przez niego przyczyna jest niezrozumiała, niejasna, niedostatecznie konkretna.(...). Pracownik powinien wiedzieć, jakie zdarzenie prawne spowodowało jego rozstanie się z pracodawcą. Powinien również ocenić, czy faktycznie miało ono miejsce oraz czy ma sens wniesienie do sądu pracy odwołania od wypowiedzenia.
Naruszenie przepisów o wypowiadaniu umów o pracę
Wypowiedzenie umowy o pracę powinno zostać dokonane na piśmie. Z art. 78 par. 1 zd. 1 K.c. wynika, że do zachowania pisemnej formy czynności prawnej wystarcza złożenie własnoręcznego podpisu na dokumencie obejmującym treść oświadczenia woli. Jeżeli wypowiedzenie pracodawca przesyła faksem, wówczas jest ono wadliwe, ponieważ złożony podpis, nie spełnia wymogu podpisu własnoręcznego o którym jest mowa w powyższym artykule. Takie wypowiedzenie mimo, że stanowi naruszenie art. 30 par. 3 K.p. jest skuteczne i „(...) powoduje rozpoczęcie biegu terminu przewidzianego w art. 264 par.1 k.p.” (Uchwała SN z dnia 2 października 2002 r., III PZP 17/02 , OSNP 2003 nr. 20, poz. 481). Pracownik może się od niego odwołać np. z powodu braku konkretnej przyczyny wypowiedzenia lub braku konsultacji z reprezentującą go zakładową organizacją związkową.
Z powództwem o przywrócenie do pracy może wystąpić do sądu pracownica, której pracodawca nie anulował wypowiedzenia w związku z jej udokumentowanym stanem ciąży (art. 177 par. 1 K.p.). Podobnie będzie w przypadku wypowiedzenia umowy o pracę pracownikowi w wieku przedemerytalnym (art. 39 K.p.), pracownicy przebywającej na urlopie macierzyńskim lub wychowawczym, członkom władz zakładowych organizacji związkowych.
Naruszenie przepisów o wypowiadaniu umów o pracę stanowi również naruszenie procedur wymaganych przez Ustawę z dnia 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązywania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników - Dz.U. z 2003 r., nr 90, poz. 844 ze zm. (dalej: ustawa). Wymagana jest tutaj m.in. konsultacja zamiaru przeprowadzenia zwolnień grupowych z zakładowymi organizacjami związkowymi lub radami pracowników działającymi u pracodawcy (art. 2 , art. 6 ustawy).
Wymogi formalne pozwu do sądu pracy
Pracownik, który nie zgadza się ze złożonym mu wypowiedzeniem umowy o pracę na czas nieokreślony na podstawie art. 264 par. 1 K.p. ma prawo odwołać się do sądu pracy w terminie 7 dni. Jeżeli pracownik - bez swojej winy nie wniósł odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę w terminie ustawowym, wówczas na podstawie art. 265 par. 1 K.p. sąd na jego uzasadniony wniosek postanowoi o przywróceniu uchybionego terminu. Niniejszy wniosek powinien być dostarczony „(...) do sądu pracy w ciągu 7 dni od dnia ustania przyczyny uchybienia terminu”. W wyroku z dnia 25 sierpnia 1998 r., I PKN 270/98 (OSNAPiUS 1999 , nr 18, poz. 576) Sąd Najwyższy wskazał chorobę jako „(...) okoliczność wyłączającą winę pracownika w uchybieniu terminu z art. 264 par. 1 k.p.” . Inną przyczynę może stanowić klęska żywiołowa np. powódż, kiedy to odcięta zostaje wszelka komunikacja drogowa.
Podstawa prawna:
- art. 30 par. 3,4,5 Kodeksu pracy; - art. 264 par. 1 Kodeksu pracy; - art. 265 Kodeksu pracy; - wyrok SN z dnia 23 stycznia 1998 r., I PKN 501/97 (OSNAP 1999 nr 1, poz. 15); - wyrok SN z dnia 19 maja 1997r., I PKN 173/97 (OSNAPiUS 1998, nr 8 , poz. 243); - wyrok z dnia 1 pażdziernika 1998 r., I PKN 315/97 (OSNAPiUS 1998, nr 14, poz. 427); - art. 61 par. 1 Kodeksu cywilnego; - art. 78 par. 1 zd. 1 Kodeksu cywilnego; - art. 87 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego; - art. 117 par. 4 zd. 1 Kodeksu postępowania cywilnego; - art. 126 Kodeksu postępowania cywilnego; - art. 461 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego; - art. 461 par. 1[1] Kodeksu postępowania cywilnego; - art. 465 par. 1 Kodeksu postępowania cywilnego; - art. 96 ust. 1 pkt 4 Ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r., nr 90, poz. 594)
Stan prawny na 14 listopada 2010 r.
