Uznanie ojcostwa następuje, gdy mężczyzna, od którego dziecko pochodzi, oświadczy przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdzi jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny, że ojcem dziecka jest ten mężczyzna ( art. 73 par. 1 KRO).
Przykład :
- Powód X przez 10 miesięcy spotykał się z matką małoletniej Joanny. Do spotkań dochodziło przeciętnie dwa razy w miesiącu, ponieważ powód był zatrudniony jako kierowca samochodów ciężarowych i często wyjeżdżął na dalekie trasy. Matka dziecka była stanu wolnego. Małoletnia Joanna urodziła się po 7 miesiącach ich znajomości. Powód był przekonany, że córka urodziła się przedwcześnie i uznał ojcostwo.
Pogląd Sądu Najwyższego
W wyroku z dnia 19 kwietnia 2012 r. , IV CSK 459/11 Sąd Najwyższy (SN) wyraził następujący pogląd; „ Legitymacja do wytoczenia powództwa o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa (art. 78 par. 1 KRO) przysługuje także mężczyznie, który uznał ojcostwo, wiedząc, że nie jest biologicznym ojcem dziecka.
Wniesienie pozwu
Powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa może wnieść :
- Mężczyzna, który uznał ojcostwo. Ma na to czas sześć miesięcy od dnia w którym dowiedział się, że dziecko od niego nie pochodzi ( art. 78 par. 1 KRO). Z art. 79 KRO niniejsze powództwo ma zastosowanie także do matki dziecka, która potwierdziła ojcostwo. Co ważne, po osiągnięciu przez dziecko pełnoletności powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa, nie może być wytoczone ani przez matkę dziecka, ani przez mężczyznę, który uznał ojcostwo.
- Pełnoletnie dziecko. Pozew w tej sprawie może wnieść, „nie pożniej jednak niz w ciagu 3 lat” od osiągnięcia pełnoletności ( art. 81 par. 1 i 2 KRO).
Przykład:
Mężczyzna X uznał ojcostwo syna Jana po jego urodzeniu. Osiemnastoletni syn stwierdził, że jego grupa krwi wyklucza ojcostwo.
Na podstawie art. 82 par. 1 KRO mężczyzna, który uznał ojcostwo wytacza powództwo o ustalenie bezskuteczności uznania przeciwko dziecku i matce, a jeżeli matka nie żyje przeciwko dziecku.
Niniejsze powództwo może wnieść także:
- Matka dziecka, przeciwko dziecku i mężczyżnie, który uznał ojcostwo, a jeżeli mężczyzna nie żyje przeciwko dziecku.
- Dziecko przeciwko mężczyżnie, który uznał ojcostwo i przeciwko matce, a gdy matka nie żyje – tylko przeciwko temu mężczyżnie. Jeżeli mężczyzna ten nie żyje, powództwo powinno być wytoczone przeciwko kuratorowi ustanowionemu przez sad opiekuńczy.
Przykład :
Powód Y i matka dziecka znali się od szkoły średniej. Po jej ukończeniu szkoły rozstali się, ale powrócili do siebie po 2 latach i pozostawali w związku nieformalnym. Z tego związku urodził się małoletni Adam. Po urodzeniu się dziecka powód uznał przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego jego ojcostwo. Po roku czasu powód i jego partnerka rozstali się. Po trzech miesiącach od rozstania rodzice powoda dowiedzieli się, że matka małoletniego spotykała się także z innymi mężczyznami. Powód uznał to jako plotkę. W celu jej obalenia zlecił wykonanie badań DNA. Otrzymane wyniki badań wykluczyły jego ojcostwo. Powód Y poddał się dalszym badaniom. Jedno z nich wykazało, że jest bezpłodny. Powód złożył pozew o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa małoletniego Adama.
Wymogi formalne pozwu
Pozew u ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa należy złożyć w sądzie rejonowym - wydział rodzinny i nieletnich w okręgu którego mieszkają pozwani (art. 16 w zw. z art. 27 par. 1 K.p.c.).
Przykład:
Powództwo wnosi mężczyzna przeciwko dziecku i jego matce. Powinno ono zawierać :
1) miejscowość i datę,
2) nazwę i adres sądu : Sąd Rejonowy Wydział Rodzinny i Nieletnich w ......................... ,
3) oznaczenie stron postępowania: powód (imię, nazwisko, adres, PESEL), pozwani: dziecko i jego matka (imiona, nazwiska, adresy),
4) tytuł pozwu : Pozew o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa,
5) żądania powoda tj. ustalenie, że małoletnia córka/syn (imię, nazwisko, data urodzenia ) nie pochodzi od niego, wydanie wyroku zaocznego, jeżeli powstaną przesłanki, które wynikają z treści art. 339 par. 1 K.p.c. , zasądzenie od pozwanych na rzecz powoda kosztów procesu według norm przepisanych, wezwanie w charakterze świadków następujących osób : ................ (imiona, nazwiska, adresy).
6) uzasadienie pozwu,
7) dowody na okoliczności przedstawione w pozwie,
8) załączniki,
9) podpis powoda
4. W uzasadnieniu powództwa powód tj. mężczyzna, który uznał dziecko podaje:
1) dane dziecka tj. imię i nazwisko, datę i miejsce jego urodzenia,
2) kiedy dowiedział się, że dziecko nie pochodzi od niego,
Dowodem na te okoliczności jest m.in. odpis zupełny aktu urodzenia dziecka, dowód z badania DNA, inne badania np. badanie na bezpłodność, powołanie świadków.
W sprawie o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa do sądu powód dostarcza 3 odpisy pozwów wraz z załącznikami. Z art. 457 K.p.c. trzeci odpis pozwu sąd dostarcza prokuratorowi, a także zawiadamia go o terminach rozprawy.
Zobacz:
Pozew mężczyzny o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa - wzór
Opłata od pozwu
Na podstawie art. 27 pkt 5 Ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych ( tekst jedn: Dz.U. 2010, nr 90, poz. 594) niniejszy pozew podlega opłacie w wysokości 200 zł.
Ważne!
W Postanowieniu SN z 26 stycznia 2012 r., III CZP 91/11 czytamy: ” Wyrok stwierdzający unieważnienie ojcostwa wywołuje skutki prawne z mocą wsteczną, jednak nie odnosi się to do wszystkich konsekwencji. Osoba w stosunku do której unieważniono uznanie ojcostwa dziecka, nie może żądać zwrotu wypłaconych świadczeń alimentacyjnych”.
Środki prawne
Od wyroku wydanego w sprawie o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa przysługuje apelacja do sądu okręgowego (art. 367 par. 1 K.p.c.). Od prawomocnego wyroku Sądu okręgowego przysługuje skarga kasacyjna do Sądu Najwyższego (art. 398[1] K.p.c. ).
Podstawa prawna:
- art. 73- 83 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego
Stan prawny na 26 września 2015 roku
