Rękojmia za wady - co na to przepisy ?
Próba zdefiniowania
Ustawodawca nie zdefiniował pojęcia „wada istotna”. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w publikacji "Przepisy konsumenckie dla przedsiębiorców" autor Krzysztof Lehmann, podaje: "Wada istotna – przesłanka umożliwiająca złożenie przez konsumenta żądania odstąpienia od umowy w ramach reklamacji z tytułu rękojmi. Nie jest możliwe odstąpienie od umowy w przypadku wystąpienia wady nieistotnej (np. zarysowana obudowa telewizora). Istotność wady należy analizować z uwzględnieniem znaczenia wady dla przeznaczenia (np. komputer nie łączy się z internetem) i celu (np. niezgodna z zamówieniem sukienka ślubna dostarczona tuż przed ceremonią), dla którego konsument nabył towar. Charakter istotności należy badać w zależności od ustalonego stanu faktycznego" [1]
Linia orzecznicza Sądu Najwyższego
W określeniu wady istotnej pomocne jest utrwalone orzecznictwo Sadu Najwyższego.
W wyroku z dnia 26 lutego 1998 roku , I CKN 520/97 Sąd Najwyższy wyraził pogląd o wadzie istotnej dzieła : „Oddanie dzieła nie powoduje wymagalności wierzytelności przyjmującego zamówienie o wynagrodzenie, gdy oddane dzieło jest dotknięte wadą istotną, czyniącą je niezdatnym do zwykłego użytku lub sprzeciwiającą się wyraźnie umowie. (...)”. Pogląd ten poprzez analogię można także zastosować do rzeczy (art. 45 K.c.).
W tezie II wyroku Sądu Najwyższego - Izba Cywilna z dnia 29 czerwca 2004 r., II CK 388/03 czytamy: „Przy ocenie cechy istotności wady w rozumieniu art. 560 § 1 KC eksponować należałoby przede wszystkim odpowiednie oczekiwania nabywcy rzeczy (samochodu) związane z jej (jego) funkcjonowaniem, a nie tylko zobiektywizowany stan techniczny rzeczy (samochodu) w postaci jej (jego) niezdatności do zwykłego użytku (w ogóle lub w określonym zakresie) lub bezwartowości w znaczeniu funkcjonalnym. Innymi słowy, nabywca samochodu może oczekiwać nie tylko ogólnej sprawności technicznej samochodu, ale także sprawnego normalnego i niezakłóconego funkcjonowania wszystkich jego zespołów i elementów, pozwalających na właściwą i normalną eksploatację samochodu zgodnie z jego przeznaczeniem i parametrami techniczno-eksploatacyjnymi”
W uzasadnieniu wyroku SN wskazał: „W rozpatrywanej sprawie podstawowe znaczenie przypisywać należało ujawnionej w roku 2002 r. usterce (...). Usterka taka (w postaci rozłączenia złącza elektrycznego wtryskiwacza I-go cylindra) spowodowała zakłócenia w normalnej pracy silnika samochodu (stwierdzonej w opiniach kilku specjalistów) przez okres kilkuletni (aż do jej usunięcia w 2002 r.). W tej sytuacji brak funkcjonalnej sprawności silnika uzasadniał przyjęcie wniosku, że zgłaszana przez stronę powodową wada samochodu była jednak istotna w rozumieniu art. 560 § 1 KC.”.
W uzasadnieniu do wyroku z dnia 8 maja 2003 r., II CKN 66/01 Sąd Najwyższy uznał, że „(...) Jeżeli zatem nadal występują wady, pozostałe po nieskutecznej naprawie mechanicznego uszkodzenia, a sam fakt tej nieskutecznej naprawy spowodował zmniejszenia wartości samochodu o 20%, to nie da się obronić zarzut, że są to wady nieistotne i że ma tu zastosowanie ograniczenie odstąpienia od umowy, o jakim mowa w zd. trzecim § 1 art. 560 KC in fine.”.
Wygląd towaru
Wada estetyczna towaru może mieć także charakter istotny. Tak będzie w przypadku obuwia zakupionego w sklepie firmowym na tzw. szczególne okazje. Potwierdził to Sąd Okręgowy we Wrocławiu w uzasadnieniu wyroku z dnia 30 stycznia 2013 r. w sprawie o sygnaturze II Ca 1425/12 : „O istotności lub nieistotności wady powinien decydować punkt widzenia kupującego, a zatem jego subiektywna ocena niezgodności z umową, oczywiście do granic nadużycia prawa .
(...) z uwagi na rodzaj rodzaju obuwia (...) jego walory estetyczne mają znacznie równie istotne jak wygoda w użytkowaniu .Taki rodzaj butów, (...) jest towarem eleganckim; z reguły tego rodzaju obuwie przeznaczone jest do korzystania na szczególne okazje, a nie do użytku codziennego. W związku z tym konsument oczekuje zachowanie estetyki obuwia w większym zakresie i przez dłuższy czas niż w przypadku obuwia do użytku codziennego”.
Podsumujmy:
Wada istotna dotyczy przydatności towaru zgodnie z jego przeznaczeniem oraz celem w jakim został zakupiony. W zależności od okoliczności sprawy uznanie wady towaru za istotną lub nieistotną będzie podlegało ocenie sądu na podstawie przedstawionych dowodów ( np. ekspertyza).
Objaśnienie
[1] Urzad Ochrony Konkurencji i Konsumentów, Przepisy konsumenckie dla przedsiębiorców, autor Krzysztof Lehmann, wydanie drugie, Warszawa 2015, str. 7
http://www.prawakonsumenta.uokik.gov.pl/pliki/uokik_przepisy_konsumenckie_dla_przedsiebiorcow.pdf
Podstawa prawna:
- art. 560 - 561 Kodeksu cywilnego
Stan prawny na 17 maja 2015 roku
