Aby odpowiedzieć na pytanie „co to jest weksel?” należy odwołać się do
powszechnie akceptowanego stanowiska doktryny oraz judykatury. Dopiero w
oparciu o elementy tam wskazane można stworzyć jego opisową definicję.
Weksel jako papier wartościowy
W pierwszej kolejności należy stwierdzić, że weksel jest papierem wartościowym. Oznacza to, że jego posiadanie jest warunkiem wykonywania wszelkich praw wekslowych. Najprościej rzecz ujmując – nie masz papieru, nie masz prawa. Zgubienie, utrata czy też zniszczenie weksla powodują jego umorzenie.
Niezbędne postanowienia weksla
Elementy, które powinien zawierać weksel są ściśle przez Prawo wekslowe określone – zarówno dla weksla trasowanego (art. 1 PrWeksl), jak i dla weksla własnego (art. 101 PrWeksl). Ich brak, poza nielicznymi wyjątkami, powoduje nieważność dokumentu.
Bezwarunkowe zapłacenie oznaczonej sumy pieniężnej
Jedną z cech charakterystycznych weksla jest to, że osoba, która zobowiązała się do zapłaty sumy wekslowej nie może odwołać tego zobowiązania. Musi dokonać spłaty wierzytelności na rzecz każdoczesnego posiadacza weksla.
Forma weksla
Prawo polskie nie przewiduje żadnej szczególnej formy dla wekslu. Może on być sporządzony na dowolnym papierze, zarówno odręcznie, jak i pismem maszynowym. Co bardzo ważne, podpisy na wekslu mogą być składane wyłącznie odręcznie.
Istota zobowiązania z weksla trasowanego
Weksel trasowany jest to papier wartościowy, w którym wystawca poleca zapłatę sumy wekslowej osobie trzeciej, przyjmując odpowiedzialność za zapłatę i poddając się wszelkim rygorom Prawa wekslowego.
W typowym stosunku wekslowym tego rodzaju występują trzy podmioty: wystawca, trasat i remitent. Wystawcą jest osoba, która weksel wystawia i poleca osobie trzeciej, aby zapłacił sumę wekslową. Dla określenia osoby trzeciej używa się pojęcia trasat. Z chwilą przyjęcia weksla, czyli złożenia na nim podpisu, jest on zobowiązany do zapłaty sumy wekslowej. Tym samym staje się dłużnikiem wekslowym. Remitent to natomiast osoba, na rzecz której ta zapłata ma być dokonana - jest on wierzycielem wekslowym.
Dodatkowo w stosunku zobowiązaniowym z weksla trasowanego mogą występować: indosant, indosatariusz, poręczyciel oraz wyręczyciel. Pierwszym indosantem jest zawsze remitent, ponieważ jest to osoba, która przenosi weksel za pomocą indosu na inną osobę. Tą inną osobą jest indosatariusz. Również on może dalej zbyć weksel – wówczas będzie kolejnym indosantem. Poręczycielem jest osoba, która poręczyła za część lub całość sumy wekslowej, natomiast wyręczycielem osoba, która ma zapłacić w potrzebie zamiast innego dłużnika wekslowego.
Obligatoryjne elementy weksla trasowanego
Zgodnie z art. 1 PrWeksl, weksel trasowany powinien zawierać:
1) nazwę
"weksel" w samym tekście dokumentu, w języku, w jakim go wystawiono;
2) polecenie
bezwarunkowe zapłacenia oznaczonej sumy pieniężnej;
3) nazwisko
osoby, która ma zapłacić (trasata);
4) oznaczenie
terminu płatności;
5) oznaczenie
miejsca płatności;
6) nazwisko
osoby, na której rzecz lub na której zlecenie zapłata ma być dokonana;
7) oznaczenie
daty i miejsca wystawienia wekslu;
8) podpis
wystawcy wekslu.
Nie będzie uważany za weksel trasowany dokument, któremu brak jednej z wyżej wymienionych cech z następującymi wyjątkami:
- weksel bez oznaczenia terminu płatności uważa się za płatny za
okazaniem;
- w braku osobnego
oznaczenia, miejsce, wymienione obok nazwiska trasata, uważa się za miejsce
płatności, a także za miejsce zamieszkania trasata oraz
- weksel, w którym
nie oznaczono miejsca wystawienia, uważa się za wystawiony w miejscu, podanym
obok nazwiska wystawcy (art. 2 PrWeksl).
