Forma statutu spółki akcyjnej
Zgodnie z art. 301 § 2 KSH statut spółki akcyjnej powinien być sporządzony w formie aktu notarialnego pod rygorem nieważności. W dokumencie powinny znaleźć się wszystkie postanowienia, które w przyszłości mają obowiązywać pomiędzy wspólnikami. Dokonanie ich w innej formie czy też w innym dokumencie nie będzie wywoływać żadnych skutków prawnych. Oznacza to, że będą traktowane, jakby nigdy nie istniały. Jedynym wyjątkiem w tym zakresie jest sporządzanie załączników do umowy, które regulują szczegółowo kwestię jedynie podstawowo uregulowaną w samej umowie. Ze statutu spółki musi wynikać jednoznacznie, że celem wspólników jest zawiązanie spółki i uczestniczenie w niej. Osoby podpisujące statut są założycielami spółki. Nie mogą oni uzależnić swojego przystąpienia do spółki od jakiegokolwiek warunku. Z momentem podpisania statutu spółki godzą się bezwarunkowo na każde postanowienie zawarte w dokumencie. W przypadku przystępowania do spółki akcyjnej dalszych akcjonariuszy, zobowiązani są oni do złożenia oświadczenia woli, w formie aktu notarialnego, wyrażającego zgodę na brzmienie statutu.
Obligatoryjne postanowienia statutu spółki akcyjnej
Postanowienia obligatoryjne to inaczej postanowienia obowiązkowe. Muszą się one bezwzględnie znaleźć w konkretnym dokumencie, aby można mówić o danym jego typie. Innymi słowy, bez zawarcia w statucie postanowień wymaganych przez ustawę, w ogóle nie dojdzie do powstania spółki akcyjnej. Postanowienia obligatoryjne nie mogą być zmienione poprzez wprowadzenie odmiennych regulacji przez wspólników.
Zgodnie z art. 304 § 1 KSH każdy statut
spółki akcyjnej powinien zawierać:
1) firmę i
siedzibę spółki,
2) przedmiot
działalności spółki,
3) czas trwania
spółki, jeżeli jest oznaczony,
4) wysokość
kapitału zakładowego oraz kwotę wpłaconą przed zarejestrowaniem na pokrycie
kapitału zakładowego,
5) wartość
nominalną akcji i ich liczbę ze wskazaniem, czy akcje są imienne czy na
okaziciela,
6) liczbę
poszczególnych rodzajów i związane z nimi uprawnienia, jeżeli mają być
wprowadzone akcje różnych rodzajów,
7) nazwiska i
imiona albo firmy (nazwy) założycieli,
8) liczbę
członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalną lub maksymalna
liczbę członków tych organów oraz podmiot uprawniony do ustalenia składu
zarządu lub rady nadzorczej,
9) pismo do
ogłoszeń, jeżeli spółka zamierza dokonywać ogłoszeń również poza Monitorem
Sądowym i Gospodarczym.
Należy również pamiętać o postanowieniach wskazanych w § 2 przytoczonego artykułu. Niezamieszczenie ich w statucie spółki powoduje, zgodnie z wyraźnym brzmieniem przepisu, sankcję bezskuteczności wobec spółki. Oznacza to, że na przykład, gdy intencją założycieli było przyznanie osobistych uprawnień akcjonariuszowi, ale nie zawarto stosownego zapisu w statucie, akcjonariuszowi nie będzie przysługiwało żadne dodatkowe prawo, mimo że przystępował do spółki z takim przekonaniem. Obrazowo można zawrzeć to w formule: brak zapisu – brak uprawnienia.
Fakultatywne postanowienia statutu spółki akcyjnej
Postanowienia fakultatywne to takie, które mogą być dowolnie zmienione przez wspólników. Ustawodawca tworzy pewną modelową regulację, ale to od wspólników zależy, czy chcą ją stosować, czy może wolą odmiennie ukształtować daną kwestię. Na możliwość wprowadzenia fakultatywnych postanowień statutowych w spółce akcyjnej wyraźnie wskazują przepisy art. 304 § 3 i 4 KSH. Statut może zawierać postanowienia odmienne, niż przewiduje ustawa, jeżeli ustawa na to zezwala. Statut może zawierać dodatkowe postanowienia, chyba że z ustawy wynika, że przewiduje ona wyczerpujące uregulowanie albo dodatkowe postanowienie statutu jest sprzeczne z naturą spółki akcyjnej lub dobrymi obyczajami. Co ważne, brak uregulowania przez wspólników w statucie spółki danej sytuacji wcale nie oznacza braku regulacji w ogóle. W tej mierze zastosowanie znajdą przepisy kodeksowe.
W przypadku spółki akcyjnej, założyciele mogą przede wszystkim odmiennie uregulować
zagadnienia dotyczące:
1) kapitału
zakładowego (art. 310 § 2 KSH),
2) akcji (art. 330
§ 1, 337 § 2, 351 § 3, 353 § 4, 354 § 1 i 2, 356 § 4, 357 § 2, 361 § 1 KSH),
3) walnego
zgromadzenia (art. 348 § 2 KSH),
4) rady
nadzorczej (art. 384 § 1, 388 § 3 i 4, 391 § 1 zdanie 2, 392 § 1 zdanie 2 KSH)
oraz
5) tzw.
kapitałów rezerwowych (art. 396 § 4 KSH).
