Sąd decyduje o trybie postępowania
W zakresie postępowania cywilnego rozpoznawczego można wyróżnić dwa tryby – procesowy i nieprocesowy. O tym, w którym z nich powinna być rozpoznana sprawa decyduje przewodniczący wydziału. Bada on ponadto, czy spór nie powinien być rozpatrzony według przepisów o postępowaniu odrębnym. W powyższym zakresie wydaje stosowne zarządzenie (art. 201 § 1 KPC).
Sąd rejonowy sądem I instancji
Niezależnie od trybu postępowania,
ustawodawca jako zasadę przyjmuję właściwość rzeczową sądu rejonowego jako sądu
I instancji - sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla
których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych (art. 16 KPC). Sprawy
należące do postępowania nieprocesowego rozpoznają sądy rejonowe, z wyjątkiem
spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych (art. 507 KPC).
Zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości
W przypadku, gdy podczas rozpoznania sprawy przed sądem rejonowym powstanie zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, sąd ten może przekazać sprawę do rozpoznania sądowi okręgowemu. Sąd okręgowy nie jest jednak związany postanowieniem sądu rejonowego i może odmówić przyjęcia sprawy do rozpoznania i zwrócić sprawę sądowi rejonowemu, jeżeli uzna, że poważne wątpliwości nie zachodzą (art. 18 KPC).
Sąd okręgowy jako sąd I instancji w postępowaniu procesowym
Zgodnie z art. 17 i 4778
KPC, sąd okręgowy jako sąd I instancji w postępowaniu procesowym rozpatruje
sprawy:
1) o prawa
niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz spraw o
ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności
uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia,
2) o ochronę praw
autorskich i pokrewnych, jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych,
wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii
układów scalonych oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych,
3) o roszczenia
wynikające z Prawa prasowego,
4) o prawa
majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa siedemdziesiąt pięć
tysięcy złotych, a w postępowaniu w sprawach gospodarczych sto tysięcy złotych,
oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności
majątkowej między małżonkami, o uzgodnienie treści księgi wieczystej z
rzeczywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym
postępowaniu upominawczym,
5) o wydanie
orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni.
6) o uchylenie,
stwierdzenie nieważności albo o ustalenie nieistnienia uchwał organów osób
prawnych lub jednostek organizacyjnych niebędących osobami prawnymi, którym
ustawa przyznaje zdolność prawną,
7) o zapobieganie i
zwalczanie nieuczciwej konkurencji,
8) o odszkodowanie
z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z
prawem.
9) z zakresu
ubezpieczeń społecznych, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest
właściwość sądów rejonowych.
