_jpg_108_74.jpg)
_jpg_108_74.jpg)
Stan faktyczny
Ze wspólnego rozliczenia rocznego małżonków za 2009 rok złożonego w marcu 2010 roku powstała nadpłata. Nadpłatę z PIT – 37 urząd skarbowy przekazał na rachunek bankowy komornika, tytułem spłaty zobowiązania jednego z małżonków. Urząd skarbowy odmówił wszczęcia postepowania o zwrot nadpłaty.
Powstał spór prawny o to, czy nadpłata, o której mowa w art. 72 par. 1 pkt 1 i art. 92 par. 3 Ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa ( tekst jedn. Dz.U. 2012.749) , mogła zostać zajęta w toczącym się postępowaniu egzekucyjnym prowadzonym przeciwko mężowi strony na wniosek wierzyciela. Co istotne, klauzula wykonalności nie została nadana na drugiego z małżonków.
Regulacja prawna
Z art. 72 par. 1pkt 1 Ordynacji podatkowej za nadpłatę uważa się kwotę nadpłaconego lub nienależnie zapłaconego podatku.
W świetle art. 92 par. 3. małżonkowie wspólnie opodatkowani na podstawie odrębnych przepisów ponoszą solidarną odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe oraz solidarna jest ich wierzytelność o zwrot nadpłaty podatku.
Na podstawie art. 831 par. 1 pkt 3 Kodeksu postępowania cywilnego nie podlegają egzekucji prawa niezbywalne.
Stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego
Sprawa ta była przedmiotem zainteresowania Naczelnego Sadu Administracyjnego (NSA). W dniu 27 marca 2014 r. zapadł wyrok w powyższej sprawie (sygn. akt II FSK 979/12).
Tezy:
1. Solidarna wierzytelność z art. 92 § 3 Ordynacji podatkowej, jako wyjątkowa instytucja podatkowa – dotyczy tylko zwrotu podatku dla podatnika, przysługuje tylko małżonkom (podatnikowi) i nie przysługuje podmiotom wchodzącym w miejsce jednego z małżonków i dochodzącym roszczeń cywilnoprawnych względem tylko jednego z małżonków, zwłaszcza kiedy działania tych podmiotów dotyczą roszczenia o zwrot nadpłaty.
2. Art. 92 § 3 Ordynacji podatkowej nie może być subsydiarną podstawą odmowy zwrotu dla jednego z małżonków nadpłaty z tytułu wspólnego opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych (art. 6 ust. 2 ) i legitymizować faktu, że organ podatkowy przekazał komornikowi sądowemu środki na podstawie „zajęcia wierzytelności”, które, z uwagi na datę wystawienia „zajęcia” i datę złożenia wniosku o nadpłatę przez małżonków mogło dotyczyć jedynie roszczenia o nadpłatę, tj. prawa niezbywalnego nie podlegającego egzekucji.
Z uzasadnienia :
„(...) Solidarna wierzytelność z art. 92 § 3 Ordynacji podatkowej, jako wyjątkowa instytucja podatkowa – dotyczy tylko zwrotu podatku dla podatnika i obejmuje tylko małżonków (podatników). Nie przysługuje ona podmiotom wchodzącym w miejsce jednego z małżonków i dochodzących roszczeń cywilnoprawnych względem niego, zwłaszcza gdy dotyczy to roszczenia o nadpłatę. (...).
(...) Sąd Najwyższy, w wyroku z dnia 24 maja 2002 r. II CKN 892/00 (OSNC 2003, nr 5, poz. 74) wyraził też pogląd, (...) uregulowanie dotyczące nadpłat zawarte w Ordynacji podatkowej, nie przewiduje stosowania przepisów Kodeksu cywilnego, a zasada autonomii i odrębności prawa podatkowego w stosunku do prawa cywilnego nie wymaga potwierdzenia ani szerszego uzasadnienia. (...). (...) Sąd Najwyższy, w uchwale z dnia 26 listopada 2003 r. (III CZP 84/03, Wokanda 2004/5/3) (...) uznał też, że podatek jest świadczeniem publicznoprawnym, o zakresie którego rozstrzyga Ordynacja podatkowa, (...)".
Podsumujmy:
Organ podatkowy nie może prawnie przekazać nadpłaty wynikającej z PIT – 37 komornikowi. Stanowi ona bowiem stanowi ona prawo niezbywalne, które nie podlega egzekucji. W kwestii nadpłaty mają zastosowanie przepisy Ordynacji podatkowej, a tylko posiłkowo przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.
Żródło: http://orzeczenia.nsa.gov.pl/doc/29C854641B
