Strony, które zainteresowane są nawiązaniem stosunku pracy i tym samym podpisaniem umowy o pracę najczęściej ustalają podstawowe warunki zatrudnienia. Zgodnie z aktualnie obowiązującymi przepisami w treści takiej umowy musi znaleźć się pewna pula informacji. Takimi są rodzaj pracy i miejsce jej wykonywania, wynagrodzenie za pracę czy wymiar czasu pracy i termin jej rozpoczęcia. Co więcej, przepisy prawa pracy wymagają, aby umowa została zawarta na piśmie. I choć niedotrzymanie tego warunku nie pociąga za sobą nieważności samej umowy, to pracodawca może ponieść z tego tytułu sankcje. W ostatnim czasie, z uwagi na liczne uchybienia w tym zakresie, podkreśla się konieczność zaostrzenia przepisów.
Umowa o pracę w formie pisemnej to dowód w sprawie?
Umowa o pracę na piśmie może być dowodem w sprawie. Z punktu widzenia stron – niezależnie od tego, czy mowa o pracodawcy czy pracowniku – ta kwestia jest niezwykle ważna. Ewentualne dochodzenie roszczeń przed sądem jest trudne, gdy pisemnie nie zostały wyrażone dokonane ustalenia. Dodatkowo ustawodawca chroni tu stronę słabszą, czyli pracownika, przez nałożenie na pracodawcę obowiązku pisemnego potwierdzenie pracownikowi dokonanych ustaleń zarówno w zakresie stron umowy, jej rodzaju czy warunków. Takie potwierdzenie, zgodnie z aktualnymi przepisami, powinno nastąpić w pierwszym dniu roboczym pracownika.
Sankcje dla pracodawców
Każdy podmiot zatrudniający, który nie przestrzega przepisów prawa naraża się na zarzut wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Jak wyjaśnia adwokat z Krakowa - Aleksandra Gawin-Bławat: Pracodawca, który nie potwierdzi osobie zatrudnionej na piśmie dokonanych ustaleń, naraża się na karę grzywny od 1 000 do nawet 30 000 złotych zgodnie z art. 281 pkt 2 Kodeksu pracy. Trzeba przy tym zauważyć, że aktualnie obowiązujące przepisy nie precyzują dokładnie, w którym momencie dnia pracodawca powinien potwierdzić na piśmie warunki. Przyjmuje się, że może to nastąpić w ciągu całego dnia roboczego – zarówno przed rozpoczęciem pracy, w trakcie jej wykonywania czy nawet pod koniec dnia. Fakt ten często wykorzystują nieuczciwi pracodawcy, choć prawdopodobnie wkrótce się to zmieni, gdyż do prac sejmowych został skierowany poselski projekt nowelizacji Kodeksu pracy.
Bez nadużyć
Ponieważ pracodawca może w dowolnym momencie pierwszego dnia roboczego potwierdzić pracownikowi na piśmie warunki, w praktyce zdarza się tak, że niektórzy nie zawierają umowy z osobą zatrudnioną nawet przez wiele miesięcy. Gdy w firmie przeprowadzana jest kontrola przez inspekcję pracy, tłumaczą oni, że zatrudniony jest w pracy pierwszy dzień, zaś umowa zostanie podpisana pod koniec dnia roboczego. W praktyce zatem trudno pracodawcy udowodnić, że chce działać bezprawnie. Niestety, aktualne przepisy są często traktowane jako furtka do nielegalnego zatrudnienia. Ma to się zmienić, gdyż – jak wspomniano powyżej – do prac sejmowych został skierowany poselski projekt nowelizacji Kodeksu pracy. Przewiduje on wprowadzenie zapisu, że pisemne potwierdzenie warunków umowy musi nastąpić przez dopuszczeniem pracownika do pracy. W efekcie zapis ten ma zapobiec nadużyciom.
